Holistyczne podejście do terapii problemów skórnych pozwala osiągać optymalne i długotrwałe rezultaty na skórze. Dlatego coraz częściej oprócz programu zabiegowego oraz schematu pielęgnacji domowej, profesjonaliści rekomendują swoim klientom wdrożenie zdrowej diety i suplementacji. Rynek nutrikosmetyków mających na celu poprawę stanu skóry rośnie z roku na rok. Czy istnieją jednak suplementy o potwierdzonym działaniu klinicznym w walce z najczęstszymi dermatozami skórnymi?

Zróżnicowana dieta z różnych grup żywnościowych dostarcza składników odżywczych, których potrzebujemy do skutecznego funkcjonowania całego organizmu, w tym skóry. Zapewnia niezbędne składniki budulcowe białek i lipidów, a także energię do stymulowania wzrostu i naprawy tkanek. Oprócz substancji odżywczych, jest źródłem ważnych witamin i minerałów, które włączają i wyłączają ważne reakcje enzymatyczne, regulują procesy biologiczne i zapewniają integralność strukturalną naszych tkanek. W kontekście zdrowia skóry obejmuje to m.in. różne witaminy i minerały, które regulują funkcje skóry, wzmacniają funkcje barierowe i promują produkcję zdrowych włókien, w celu zwiększenia jej siły i elastyczności. W przypadku jednak, gdy dieta jest niepełnowartościowa, rygorystyczna lub eliminacyjna istnieje obawa, że będzie to miało wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, w tym skóry. Niektóre składniki posiadają badania kliniczne dowodzące skuteczności ich doustnej suplementacji i mogą być formą wspomagania terapii gabinetowych.

NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe)
Zarówno związki z rodziny omega-3, jak i omega-6 są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszej skóry. Ich deficyt powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu bariery naskórkowej, powodując odwodnienie poprzez zwiększenie TEWL oraz podrażnienie na skutek niekontrolowanej penetracji substancji z zewnątrz. Badania wskazują, że kwasy tłuszczowe mają zdolność niwelowania i łagodzenia procesów zapalnych oraz zmniejszania alergii w wyniku możliwości hamowania odpowiedzi immunologicznej. W badaniach nad efektywnością kapsułek z olejem z wiesiołka, bogatym źródłem kwasu γ-linolenowego, w których podawano 3 razy dziennie 500 mg preparatu przez 12 tygodni, uzyskano poprawę parametrów skóry, takich jak nawilżenie, elastyczność, gęstość, szorstkość. 4-tygodniowe badanie konsumenckie z udziałem 258 kobiet w wieku od 40 do 70 lat, które przyjmowały suplement omega-3, omega-6 i omega-9 z lnu i ogórecznika dwa razy dziennie wykazało u 92% redukcję zmarszczek o 21%, u 60% wzrost nawilżenia o 15% oraz zmniejszenie przebarwień u 69% o 10%. W innym badaniu, naukowcy oceniali skuteczność przyjmowania kwasów omega-3 przez pacjentów z łagodną lub umiarkowaną postacią łuszczycy. U chorych leczonych standardowym lekiem w połączeniu z dwiema kapsułkami preparatu zawierającego NNKT obserwowano zmniejszenie częstości występowania rumienia oraz łuszczycy skóry głowy w porównaniu z grupą stosującą sam lek. W innym eksperymencie, podczas doustnego stosowania oleju konopnego w ilości 30 ml przez 8 tygodni u pacjentów ze skórą atopową, uzyskano zmniejszenie typowych objawów, takich jak suchość i świąd skóry. Badania potwierdzają również, że niedobór kwasu linolowego w diecie młodzieży, szczególnie w okresie dojrzewania może powodować trądzik, poprzez zmniejszenie płynności sebum i wzrost jego lepkości, co prowadzi do zaczopowania ujść gruczołów łojowych i powstawania zaskórników oraz stanów zapalnych.

Cynk
Cynk jest mikroelementem występującym we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych człowieka. Szacuje się, że w skórze znajduje się około 6% tego pierwiastka. Działa przeciwzapalnie, poprawia funkcje barierowe, a także przyspiesza gojenie się ran. Wpływa na system odpornościowy i stymuluje wydzielanie związków przeciwzapalnych, przez co znajduje zastosowanie w terapiach chorób skóry o podłożu zapalnym. Jego niedobór w organizmie prowadzi do powstawania alergii i dermatoz skórnych. Suplementacja cynku jest jedną z metod zwalczania trądziku. Będąc inhibitorem enzymu 5-alfa-reduktazy, który katalizuje przemianę testosteronu do aktywnej postaci, zapobiega nadprodukcji sebum, hirsutyzmowi oraz łysieniu androgenowemu. Wykazano również, że cynk pełni rolę bakteriostatyczną w stosunku do Cutibacterium acnes. Wyniki badań przeprowadzonych u pacjentów ze zmianami trądzikowymi wykazały niedobory cynku, a po włączeniu suplementacji tym pierwiastkiem stan skóry ulegał poprawie. Inne badania wykazały, iż suplementacja siarczanem i glukonianem cynku znalazła zastosowanie w terapiach trądziku łagodnego do umiarkowanego. U osób suplementujących cynk zmniejszała się ilość cytokin zapalnych, a zwiększały zdolności antyoksydacyjne.

Witamina A
Ważnym składnikiem wielu suplementów diety jest witamina A występująca w formie retinolu głównie w tłuszczach pochodzenia zwierzęcego: wątrobie i mleku oraz β-karotenu w produktach roślinnych. Retinoidy wykazują działanie normalizujące w procesach różnicowania keratynocytów i przyspieszają odbudowę naskórka. Wpływają na czynniki wzrostu i procesy syntezy białek, metabolizm oraz podziały komórkowe. Przyczynia się to do poprawy struktury warstwy rogowej, wzmocnienia funkcji ochronnej naskórka i zmniejszenia TEWL. Niedobory powodują wzmożone rogowacenie okołomieszkowe, uogólnioną suchość skóry oraz łamliwość i przerzedzenie włosów. Badania dowodzą, że β-karoten ma zdolność do kumulowania się w skórze i wiązania rodników tlenowych, przez co może zapobiegać uszkodzeniom skóry wywołanym przez promieniowanie UVA. Podawany jako suplement diety może być absorbowany aż w 70%. Zasadność stosowania retinoidów w wielu problemach skórnych, takich jak atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, trądzik, fotostarzenie, zaburzenia rogowacenia skóry, rogowacenie okołomieszkowe czy rybia łuska potwierdzona została w licznych publikacjach naukowych.

Witamina D3
Wyniki badań prowadzonych w ostatnich latach wskazują na istotne znaczenie witaminy D3 nie tylko w utrzymaniu homeostazy gospodarki wapniowo-fosforanowej, ale także w rozwoju chorób o podłożu zapalnym i proliferacyjnym. Witamina D3 posiada naturalny potencjał immunomodulujący i przeciwzapalny, reguluje syntezę katelicydyn – peptydów przeciwdrobnoustrojowych oraz wpływa na różnicowanie keratynocytów, a także zmniejsza nacieki zapalne. Jej niedobór może towarzyszyć niektórym chorobom skóry, takim jak trądzik, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, łuszczyca czy toczeń rumieniowaty układowy. Dowiedziono, że im wyższy poziom metabolitu 25(OH) w surowicy krwi badanych, tym niższe ryzyko nasilenia trądziku i występowania zmian. W innym badaniu, po 2 miesiącach suplementacji 1000IU/dzień zaobserwowano zmniejszenie zmian zapalnych o 34,6%. U pacjentów z niedoborem, po suplementacji witaminą D3 poprawę stanu klinicznego w trądziku zapalnym zaobserwowano u 50% pacjentów.

Laktoferyna
To białko płynów ustrojowych i wydzielin śluzowych ssaków o działaniu immunoregulacyjnym, przeciwzapalnym, bakteriostatycznym i grzybobójczym. Suplementacja laktoferyną może przyczyniać się do zmniejszenia objawów trądziku i powstawania zmian zapalnych skóry. Ogranicza wydzielanie sebum i wpływa na jego skład poprzez ograniczenie zawartości triacylogliceroli. Suplementacja 200 mg tego składnika w badanej grupie już po 2 tygodniach stosowania znacząco redukowała zmiany trądzikowe, w 10 tygodniu zaobserwowano zmniejszenie zaskórników i zmian zapalnych, a normalizację sekrecji sebum po 12 tygodniach. Sugeruje się również jej korzystny wpływ w terapii łuszczycy i owrzodzeń cukrzycowych.

Kwas hialuronowy
Na rynku dostępne są suplementy diety zawierające kwas hialuronowy, które mają na celu poprawę nawilżenia i ogólnego stanu skóry, spowalniając procesy starzenia oraz spłycając zmarszczki. Istnieje szereg badań, które wykazują pozytywny wpływ suplementacji tego składnika na skórę oraz stawy kolanowe. W jednym z nich, przyjmowanie 240 mg kwasu hialuronowego dziennie przez okres sześciu tygodni skutkowało poprawą nawilżenia skóry oraz zwiększeniem jej elastyczności. W innym badaniu potwierdzającym skuteczność działania, stosowano 120 mg kwasu hialuronowego dziennie, co miało pozytywny wpływ na wspomaganie właściwego funkcjonowania skóry i stawów w celu zwalczania zwyrodnieniowych skutków starzenia się organizmu.
Witaminy i składniki odżywcze odgrywają ważną rolę w utrzymywaniu skóry w dobrym stanie, a nawet w prewencji i terapii niektórych chorób skóry. Pomimo wielu korzyści płynących z odpowiedniej suplementacji, należy jednak pamiętać o możliwych interakcjach i skutkach ubocznych. Dlatego właściwa suplementacja powinna opierać się na analizie aktualnych wyników badań laboratoryjnych krwi oraz stwierdzonych niedoborach, biorąc pod uwagę normy funkcjonalne. Istnieją jednostki chorobowe, które stanowią przeciwwskazanie do stosowania wybranych suplementów, a przyjmowane leki mogą mieć wpływ na ich wchłanianie. Warto wówczas skonsultować plan suplementacji z lekarzem prowadzącym.