Z tego artykułu dowiesz się:

• W jaki sposób dobrać odpowiednią technologię, sprzęt i parametry do najczęściej występujących problemów skórnych?

• Czy terapia z zastosowaniem aparatury IPL jest skuteczna w walce z przebarwieniami?

• Jaki sprzęt i parametry zabiegowe sprawdzają się przy zmianach naczyniowych?

• Jak skomponować skuteczną terapię laserową dla skór trądzikowych i z bliznami potrądzikowymi?

Zabiegi laserowe i IPL dla skór problematycznych | Fototerapia, w tym coraz bardziej popularna laseroterapia, to dziedzina estetyki, która często jest wykorzystywana nieprawidłowo i bez głębszej analizy tematyki. Tymczasem dla prawidłowego i bezpiecznego wykonywania zabiegów laserowych/IPL konieczna jest kluczowa wiedza dotycząca techniki i metodyki pracy oraz zrozumienie istoty pracy światłem, a także jego możliwości.

Zabiegi fototerapii stanowią potężny oręż w walce z wieloma mankamentami skórnymi. Ich niewątpliwym atutem jest wysoka skuteczność, efektywność i stosunkowo krótki czas rekonwalescencji. Jak dobrać odpowiednią technologię, sprzęt i parametry do najczęściej występujących problemów? Oto zbiór ciekawych wskazówek i istotnych spostrzeżeń.

Hiperpigmentacje

Często zgłaszanym problemem wśród klientów zainteresowanych terapią laserową jest problem melasmy lub plam starczych. W tym wypadku terapia z użyciem światła polega na selekcji melanosomów zawierających melaninę jako docelowego chromoforu. Zaburzenia barwnikowe poddaje się działaniu urządzeń IPL, laserów, takich jak Nd:YAG 1064 nm lub laserów aleksandrytowych 755 nm. Podstawowym urządzeniem stosowanym do nieablacyjnej terapii pigmentacji naskórkowej jest urządzenie intensywnego światła pulsacyjnego (IPL). Najczęściej stosowanym filtrem dla zmian zabarwionych jest filtr 515 nm. Zabieg powoduje natychmiastowe zaciemnienie zmian, które zanikają w ciągu kilku następnych dni. Podobnie jak w przypadku większości zabiegów laserowych wymaga to wielu procedur w odstępach 4-tygodniowych. Główną zaletą nieablacyjnego odmłodzenia skóry jest brak długiego czasu rekonwalescencji. Oprócz odmładzania twarzy, IPL jest również bardzo bezpiecznym i skutecznym urządzeniem do terapii plam słonecznych na szyi, klatce piersiowej i grzbietach dłoni. Ważne jest, aby doświadczony specjalista skrupulatnie kontrolował energię i korzystał z odpowiedniego urządzenia chłodzącego oraz właściwie dobrał rozmiar kryształu, dla osiągnięcia odpowiedniej głębokości penetracji i uniknięcia poparzeń. Warto nadmienić, że oprócz efektu obserwowanego jako usunięcie zmian pigmentacyjnych za sprawą IPL uzyskamy poprawę wyglądu skóry, ujędrnienie czy redukcję owłosienia, a także zmian naczyniowych. Dzieje się tak w związku z faktem, że IPL z filtrem 515 wytwarza światło w zakresie 515–1200 nm lub 515–950 nm w przypadku technologii I2PL, działa nieselektywnie na wszystkie warstwy skóry, w tym naskórek i skórę właściwą, „zahaczając” chromofory, takie jak hemoglobina czy woda.

Zmiany naczyniowe i objawy starzenia się skóry

Kolejnym zgłaszanym problemem są zmiany naczyniowe oraz utrata jędrności i elastyczności skóry, a także zmarszczki. W tym wypadku stosuje się urządzenia emitujące światło PDL oraz urządzenia IPL z filtrem, na przykład 560 nm czy 590 nm, inicjujące kaskadę zdarzeń poprzez kontrolowane uszkodzenie mikronaczyń krwionośnych skóry w przypadku zmian naczyniowych – w tym przypadku chromoforem jest hemoglobina. Druga grupa obejmuje lasery o długości fali w zakresie średniej podczerwieni, które jako chromofor celują w wodę w skórze właściwej, aby uzyskać efekt termiczny. Ta grupa obejmuje lasery Nd:YAG, lasery diodowe oraz lasery erbowe. Zastosowanie urządzeń, które celują w naczynia krwionośne skóry, pozwala zminimalizować teleangiektazje, rozlany rumień lub trądzik różowaty. Ponadto urządzenia, które również celują w melaninę, jak IPL, mogą niwelować melasmę, poikilodermię, dyschromię i inne niespecyficzne hiperpigmentacje. Dla klientów z umiarkowanymi zmarszczkami najlepszym rozwiązaniem jest nieablacyjny resurfacing, chociaż zwykle konieczne są wielokrotne sesje terapeutyczne. Stopień redukcji zmarszczek może nie jest tak spektakularny, jak w przypadku laserów ablacyjnych, dlatego też konieczne jest wyjaśnienie klientowi procesu naprawczego skóry oraz dokładne zaplanowanie i oszacowanie liczby koniecznych zabiegów. Lasery w średniej podczerwieni wywołują zmiany, takie jak uszkodzenie naczyń, apoptoza, parowanie wody w skórze właściwej i obrzęk z niedostrzegalnym zranieniem, które następnie prowadzą do kaskady procesów zapalnych i późniejszej odbudowy czy rewitalizacji skóry. W efekcie promień lasera penetruje do głębokości 2 mm. Różne długości fali 1320, 1450 i 1540 nm są często używane zamiennie z podobną skutecznością, chociażby lasery diodowe 1450 nm i 1540 erbowe są lepszym rozwiązaniem w terapii blizn atroficznych i leczeniu zapalnych gruczołów łojowych. Zastosowanie opisanych urządzeń często niesie za sobą obserwowane działania niepożądane, jak przejściowy ból, obrzęk i rumień – związane z efektem fototermicznym na skórze. Działania niepożądane, takie jak zmiany pigmentacyjne, tworzenie pęcherzy i blizn, są bardzo rzadkie, ponadto czas rekonwalescencji jest zminimalizowany.

Zabiegi ablacyjne

W połowie lat 90. zabieg rewitalizacji laserem CO2 (10 600 nm) był jedyną opcją. Z czasem, aby zmniejszyć odnotowywane efekty uboczne, zastosowano laser Er:YAG (2940 nm) o silniejszej absorpcji wody i zmniejszeniu głębszych uszkodzeń termicznych. Chociaż był on bardzo dobry do rozjaśniania i wyrównywania skóry, efekt ujędrnienia tkanki był znacznie mniejszy niż w przypadku CO2. Następnym osiągnięciem był laser łączący Erb z CO2. Laser erbowy zapewniał czystą ablację, podczas gdy CO2 pozwalał na osadzanie się ciepła w celu ujędrnienia skóry. Lasery te okazały się bardzo skuteczne, ale stwierdzono, że mają znaczące skutki uboczne, szczególnie w niedoświadczonych rękach. Przedłużający się rumień, nadmierna pigmentacja, wrażliwość, zakażenie, długotrwała hipoplazmacja, długi okres rekonwalescencji i głębokie blizny były głównym problemem. Prawdziwymi przeciwwskazaniami są: historia bielactwa, twardziny, ciemniejsza skóra i nierealistyczne oczekiwania. Umiejętne zastosowanie laserów ablacyjnych prowadzi jednak do rewelacyjnych rezultatów poprawy jakości skóry, w tym do 50 proc. lub więcej zmniejszenia zmarszczek, wyrównania głębokich blizn i odparowania powierzchownych zmian skórnych.

Lasery frakcyjne ablacyjne i nieablacyjne

Od 2004 roku rozwinęła się nowa technologia, która umożliwia ablacyjne odnawianie skóry, ale tylko na niewielkiej części na poziomie mikroskopowym. Powierzchnia poddana każdemu przejściu stanowi nie więcej niż 10 proc. całkowitej powierzchni. Stosowana długość fali to 1540 nm Erbium: glass w urządzeniach z funkcją skanowania. Fractional Laser Resurfacing dostarcza światło w szeregu precyzyjnych mikrowiązek. Te mikropęcherzyki tworzą wąskie, głębokie kolumny koagulacji tkanek, które wnikają znacznie poniżej naskórka i skóry właściwej, jednocześnie oszczędzając tkankę otaczającą kolumny przed uszkodzeniem. Skoagulowana tkanka wewnątrz kolumn inicjuje naturalny proces gojenia, który przyspiesza tworzenie nowej, zdrowej tkanki. Frakcyjna fototermoliza ma na celu uszkodzenie wybranych stref w obrębie danego obszaru docelowego, tworząc maleńkie kropki lub obszary traktowane jak piksele na skórze, pozostawiając inne strefy w nim nienaruszone. Dzięki temu skóra regeneruje się szybciej niż w przypadku zabiegów ablacji całkowitej, ponieważ „zdrowa” nieleczona tkanka otaczająca strefy poddane procedurze pomaga bardzo szybko wypełnić uszkodzony obszar nowymi komórkami. Frakcyjna fototermoliza może być zastosowana w laserach ablacyjnych lub nieablacyjnych, ale także w urządzeniach nielaserowych, w technologii radiofrekwencji, ultradźwiękowej czy infrared. To podejście ablacyjne i nieablacyjne zapewnia osiągnięcie porównywalnych udoskonaleń skóry, jakie uzyskuje się w przypadku konwencjonalnego zabiegu ablacyjnego za pomocą lasera Er:YAG lub CO2, ale bez związanych z nimi efektów ubocznych. Optymalna poprawa po zabiegu jest zwykle widoczna w ciągu około 6–12 tygodni, kiedy następuje przebudowa struktur skóry i odnowienie włókien kolagenowych. Terapia światłem a trądzik W zabiegach z użyciem światła w leczeniu skór trądzikowych zauważono, że terapie pomagają w obniżeniu poziomu Propionibacterium acnes i zmniejszeniu wielkości oraz liczby gruczołów łojowych. W szczególności światło jest absorbowane przez porfiryny jako chromofor wytwarzany przez P. acnes. Porfiryny absorbują światło długości fali między 400 a 700 nm. Absorpcja światła prowadzi do fotowzbudzenia porfiryn, a następnie do uwolnienia tlenu singletowego i wolnych rodników, które wywierają działanie bakteriobójcze na P. acnes. Dla uzyskania efektu terapeutycznego zastosowanie mają urządzenia IPL z dedykowanym filtrem. Tutaj polecane jest działanie cotygodniowe przez co najmniej 8–10 tygodni.Zabiegi przy użyciu technologii frakcyjnej pozwalają na redukcję głębszych i usunięcie niewielkich zmarszczek, naprawę uszkodzonej przez słońce skóry, redukcję plam starczych i przebarwień, redukcję blizn potrądzikowych, redukcję zmian pigmentacyjnych i melasmy, redukcję teleangiektazji i trądziku różowatego.

Podsumowanie

W przypadku wykorzystania laseroterapii w terapii skór problematycznych można uzyskać znakomite efekty terapeutyczne, ale dobór odpowiedniego urządzenia i parametrów zabiegowych ostatecznie zadecyduje o efektach u klienta. Zabiegi estetyczne z zastosowaniem laserów to niewątpliwie jeden z ważniejszych filarów współczesnej kosmetologii zaawansowanej i medycyny estetycznej. W kolejnym odcinku z tego cyklu przedstawimy artykuł pt. „Laseroterapia – kilka słów o historii, teraźniejszości i przyszłości”, który będzie stanowił kompendium wiedzy o rozwoju fototerapii. Zapraszamy do lektury!

Magdalena Atta-Motte | Międzynarodowy trener, specjalista w zabiegach high-tech. Członek British Medical Laser Association, The Society of Cosmetic Scientists, National Association of Medical Device Educators and Trainers, Doradca w Royal Society of Public Health w Wielkiej Brytanii. Laser Protection Adviser w UK oraz trener.