Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest kosmetologia onkologiczna i jakie ma znaczenie w opiece okołomedycznej,
• jakie kompetencje i przygotowanie są niezbędne, by bezpiecznie wspierać pacjenta onkologicznego,
• jakie bariery utrudniają wykonywanie zabiegów u osób z chorobą nowotworową i jak można je przełamać.

Czy kosmetologia onkologiczna to sprzeczność, czy niezbędny element terapeutycznej opieki okołomedycznej?

W obliczu rosnącej liczby pacjentów onkologicznych zabiegi kosmetologiczne przestają być jedynie formą upiększania, ale stają się integralnym wsparciem leczenia. Aby mogły pełnić ową rolę wymagają wiedzy z zakresu onkologii, dermatologii, psychologii, nowoczesnych technologii zabiegowych oraz wielu innych dziedzin. W artykule wyjaśniam, czym jest kosmetologia onkologiczna, kim jest pacjent onkologiczny i jakie kompetencje pozwalają bezpiecznie i skutecznie towarzyszyć choremu na każdym etapie terapii.

Sama kosmetologia to interdyscyplinarna dziedzina łącząca naukowe i praktyczne metody pielęgnacji skóry, włosów i paznokci oraz profilaktykę i wspieranie zdrowia skóry z wykorzystaniem nieinwazyjnych technik kosmetycznych i technologicznych. Jej celem jest poprawa wyglądu zewnętrznego, utrzymanie prawidłowej funkcji barierowej naskórka, opóźnienie procesów starzenia, łagodzenie schorzeń dermatologicznych, kamuflaż defektów estetycznych oraz działania naprawcze i rekonstrukcyjne.

W pracy kosmetologa niezbędna jest znajomość dermatologii pozwalająca rozróżnić zmiany wymagające interwencji lekarskiej od tych, jakie można wspomagać zabiegami estetycznymi. Potrzebna jest też wiedza z chemii kosmetycznej i biochemii, znajomość procesów fizjologicznych i histologicznych, podstaw farmakologii, mikrobiologii i immunologii. Kosmetolog powinien umieć wspierać pacjenta również psychologicznie, dostosowując komunikację do jego potrzeb.

Ponadto nowoczesna praktyka obejmuje obsługę zaawansowanej aparatury, higienę pracy, ergonomię stanowiska, udzielanie pierwszej pomocy oraz znajomość prawa, marketingu i zarządzania gabinetem.

Onkologia natomiast zajmuje się diagnostyką, leczeniem, profilaktyką nowotworów złośliwych i łagodnych oraz monitorowaniem skutków terapii i opieką paliatywną. W leczeniu stosuje się m.in. chirurgię, leczenie systemowe (hormonoterapia, terapia celowana, immunoterapia, sterydoterapia, chemioterapia) i radioterapię. Szczególnie chemio- i radioterapia powodują liczne skutki uboczne widoczne na skórze.

Pacjent onkologiczny to zarówno osoba z podejrzeniem nowotworu, w trakcie diagnostyki, leczenia, w remisji oraz w stadium zaawansowanym choroby objęta opieką paliatywną. Na każdym etapie potrzeby pielęgnacyjne będą inne i zależne od rodzaju stosowanych procedur.

Obie profesje koncentrują się na poprawie jakości życia pacjenta – onkolog dba o leczenie i przeżycie, a kosmetolog onkologiczny o komfort fizyczny i psychiczny.

Zestawienie umiejętności kosmetologów z potrzebami kobiet chorych onkologicznie pokazuje, jak bardzo ta pomoc jest potrzebna, szczególnie że pacjentki onkologiczne często zmagają się z suchą skórą, łuszczeniem, przekrwieniami, infekcjami, utratą owłosienia, uszkodzeniami paznokci, trądzikiem czy bliznami.

Bariery i mity

Przez lata w branży funkcjonował mit o pięcioletnim okresie karencji od zakończenia leczenia onkologicznego przed poddaniem się jakimkolwiek zabiegom pielęgnacyjnym. Obecnie wiadomo, że jest to nieuzasadnione, a nowoczesne protokoły kosmetologii onkologicznej pozwalają działać bezpiecznie, już w trakcie terapii – łagodząc skutki uboczne leczenia i poprawiając komfort pacjentek.

Najważniejsze bariery to: utrwalone mity, brak wiedzy o istocie choroby i mechanizmach leczenia, bariery psychologiczne, brak odpowiednich narzędzi i procedur w gabinetach oraz niedostateczna współpraca z personelem medycznym. Każdy z tych obszarów wymaga podnoszenia kwalifikacji i lepszej komunikacji.

Rosnący odsetek chorych onkologicznie, m.in. z powodu raka piersi, oznacza, że coraz więcej pacjentek w remisji lub stabilizacji choroby będzie poszukiwało profesjonalnych usług kosmetologicznych. Dla kosmetologów to zarówno szansa, jak i wyzwanie, ponieważ wymaga to znajomości patofizjologii, wrażliwości psychologicznej i umiejętności dostosowania zabiegów do stanu zdrowia klientek.

Kierunek studiów podyplomowych „Kosmetologia Onkologiczna” ma przygotować specjalistów do holistycznej opieki nad pacjentami onkologicznymi – od wiedzy medycznej, przez praktykę gabinetową, po aspekty prawne i psychologiczne. Uczestnicy zdobędą kwalifikacje pozwalające im bezpiecznie i świadomie wspierać chorych na nowotwory, poprawiając ich komfort życia.