Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie są główne przyczyny i objawy melasmy.
• jakie metody, w tym peelingi chemiczne i techniki aparaturowe, są skuteczne w redukcji melasmy.
• dlaczego odpowiednia pielęgnacja domowa jest kluczowa w zapobieganiu nawrotom melasmy.

Melasma (ostuda) jest przebarwieniem, które dotyczy częściej osób o wyższym fototypie skóry, szczególnie kobiet. Zmiana ta powstaje w miejsach eksponowanych na promieniowanie słoneczne – czoło, okolica jarzmowa, górna warga, czy okolice linii żuchwy. Zazwyczaj zmiany są symetryczne. Jest to defekt nabyty, który może być indukowany przez różne czynniki i interakcje między nimi, w tym żeńskie hormony płciowe, ekspozycję na promieniowanie UV, czy uwarunkowania genetyczne.

Patologia melasmy dotyczy nie tylko nieprawidłowości w obrębie melanocytów, ale ma także związek z interakcjami pomiędzy keratynocytami, komórkami tucznymi, nieprawidłowościami w regulacji ekspresji genów, neowaskularyzacją oraz uszkodzeniem błony podstawnej. Złożoność etiopatogenezy melasmy sprawia, że defekt ten będzie trudny w redukcji i będzie miał charakter nawrotowy.

Terapia

Jedną ze skutecznych metod redukcji zmian o charakterze melasmy są peelingi chemiczne.

Szerokie zastosowanie znajduje kwas trichlorooctowy (TCA) w niskich stężeniach (6-15%), szczególnie w połączeniu z innymi składnikami o działaniu depigmentującym i złuszczającym.

Połączenie peelingu TCA w niskim stężeniu z retinolem (1-4%) w jednej procedurze daje bardzo dobre efekty. Zabiegi przebiegają z widocznym złuszczaniem naskórka, natomiast po serii 2-4 zabiegów w odstępach miesięcznych udaje się uzyskać rezultaty znacznego rozjaśnienia melasmy.

Kolejnym zabiegiem łączonym, dającym świetne rezultaty w widocznej redukcji ostudy to aplikacja TCA na całą twarz i miejscowa aplikacja w miejscu występowania melasmy modyfikowanego roztworu Jessnera. Jest to również metoda, przy której klienci będą obserwowali widoczne złuszczanie naskórka po kilku dniach od zabiegów. Zabiegi powinny być powtarzane co miesiąc, zazwyczaj wystarczające jest przeprowadzenie około 4 takich procedur.

Analizując peelingi chemiczne dedykowane skórom z przebarwieniami, warto wspomnieć o kwasie glikolowym – w stężeniach 35-70% również przynosi bardzo dobre efekty w redukcji melasmy. Innym peelingiem dającym świetne efekty w terapii melasmy są peelingi retinolowe, tzw. yellow peel. Obecnie występują w modyfikacjach z różnymi formami witaminy C. Jest to rodzaj zabiegu, gdzie preparat nakładany jest na skórę klienta na określoną liczbę godzin, zaleconą przez kosmetologa. Po ustalonym czasie klient samodzielnie w domu zmywa preparat ze skóry i stosuje pielęgnację dopasowaną do jej potrzeb. Zabiegi również są przeprowadzane w serii – około 3 zabiegów w odstępach 4-tygodniowych.

Techniki aparaturowe

Opisując metody redukcji melasmy, nie można pominąć technik aparaturowych. Metody te należy stosować z rozwagą i wziąć pod uwagę fakt, że melasma może źle reagować na zabiegi, które będą generowały duże ilości ciepła i znaczny stan zapalny.

W terapii ostudy z powodzeniem jest stosowania mezoterapia mikroigłowa. Jej zastosowanie przy wysunięciu igieł na poziomie 0,25-0,5 mm pozwala nam na wykonanie tego zabiegu razem z różnymi składnikami aktywnymi, np. kwasem traneksamowym, kwasem kojowym, witaminą C.

Laser tulowy o długości fali 1927 nm to również skuteczna metoda redukcji zmian o charakterze melasmy. Podobnie jak w przypadku mezoterapii mikroigłowej, możemy łączyć ten zabieg ze składnikami aktywnymi o działaniu depigmentującym.

Kolejnym rozwiązaniem dla osób dotkniętych melasmą jest technologia BBL – Broadband Light. Uznaje się ją za wyższą generację zabiegów IPL. Urządzenia te są bardziej precyzyjne i pozwalają na większą indywidualizację parametrów, wyposażone są w specjalne filtry odcinające promieniowanie o określonej długości fali. W przypadku melasmy korzystnie jest pracować na długościach 515nm lub 560nm, ta druga długość fali pozwoli nam działać zarówno na chromofor hemoglobiny i melaniny. Jest to istotne, ponieważ w obrębie zmian o charakterze melasmy widoczna jest często siatka naczyń krwionośnych. Stosowanie tradycyjnych systemów IPL nie będzie korzystne ze względu na generowanie wysokiej temperatury w tkankach, która w niektórych przypadkach będzie przyczyniała się do ściemnienia zmian.

 Pielęgnacja i profilaktyka

Pracując z melasmą należy brać pod uwagę tendencję do nawrotu tej zmiany. Żadna z wyżej wymienionych terapii nie będzie skuteczna, jeśli nie wprowadzimy naszemu klientowi odpowiedniej pielęgnacji domowej, podtrzymującej efekty zabiegów. Nie wystarczy sama fotoprotekcja kosmetykami z SPF50+ i ich reaplikacja, ponieważ melasma, oprócz reagowania na promieniowanie ultrafioletowe, będzie reagowała także na wysoką temperaturę. Konieczne jest wdrożenie preparatów w pielęgnacji domowej ze składnikami aktywnymi, które będą hamowały melanogenezę oraz transfer melaniny z melanosomu do keratynocytów. Nie bez znaczenia będzie również działanie przeciwzapalne oraz neutralizujące nadmiar wolnych rodników. Składniki aktywne, które powinny się znaleźć w produktach stanowiących podtrzymanie efektów zabiegów gabinetowych to kwas azelainowy, kojowy, cynamonowy, traneksamowy, witamina C, arbutyna, niacynamid, rezorcynol, kurkumina, tokoferole, polifenole, retinoidy. Przy pielęgnacji domowej należy zwrócić szczególną uwagę na składniki wspierające funkcje barierowe skóry. W celu zachowania skuteczności terapii gabinetowych zaleca się, aby klient stosował dedykowaną pielęgnację domową także wtedy, gdy zmiany o charakterze melasmy nie będą widoczne, mając na uwadze nawrotowy charakter tego defektu.