Z tego artykułu dowiesz się:
•    Że skóra posiada swój rytm dobowy.
•    Jakie czynniki narażają skórę w ciągu dnia?
•    Z ilu etapów składa się dzienna pielęgnacja skóry?

DZIENNY TRYB OCHRONY SKÓRY ‒ Nasza skóra jest dynamicznym organem, który zmienia się nie tylko wraz z porami roku i czynnikami środowiskowymi, ale także wykazuje wahania fizjologiczne w ciągu dnia i nocy. Cykl ten nazywamy rytmem okołodobowym, a regulowany jest przez zegar biologiczny organizmu oraz jego reakcję na światło i ciemność.

W ciągu dnia skóra działa w trybie obronnym, nocą nastawia się na regenerację i naprawę powstałych uszkodzeń. Biorąc to pod uwagę, jesteśmy w stanie zoptymalizować schematy pielęgnacji domowej naszych klientów, by pomóc im maksymalizować efekty terapii gabinetowych.

Rytm dobowy skóry
Zegar biologiczny u ludzi to grupa około 20 000 komórek nerwowych tworzących strukturę zwaną jądrem nadskrzyżowaniowym, która znajduje się w podwzgórzu i otrzymuje bezpośredni sygnał z oczu. Głównym bodźcem wpływającym na rytmy dobowe jest światło dzienne. Narząd wzroku pochłania je i daje sygnał organizmowi poprzez nerw wzrokowy do zaprzestania wydzielania melatoniny. Równocześnie we wczesnych godzinach porannych rośnie poziom kortyzolu, który jest najwyższy w organizmie wcześnie rano. Osiąga szczyt około godziny 9.00, zanim ponownie zacznie spadać w ciągu dnia. Zapewnia organizmowi naturalny zastrzyk energii, zwiększa metabolizm i napędza nasze mięśnie do działania. Ze względu na te fizjologiczne zmiany w organizmie, w ciągu dnia komórki skóry działają w trybie obronnym, próbując chronić ją przed stresem środowiskowym: promieniowaniem UV, zanieczyszczeniami powietrza i uszkodzeniami spowodowanymi działaniem wolnych rodników.

Czynniki narażenia skóry

Ten sam kortyzol, który napędza nas do działania, może negatywnie wpływać na stan naszej skóry. Poprzez zwiększenie przepływu krwi może zwiększać rumień, podrażnienie i uwrażliwienie skóry oraz zaostrzać dermatozy, egzemę czy trądzik różowaty. Uwalnianie kortyzolu może również powodować przebarwienia, spowalniać gojenie nawet o 40 proc. i znacznie odwadniać skórę na skutek ograniczonej produkcji kwasu hialuronowego. Dłuższy czas gojenia oznacza większe prawdopodobieństwo powstania przebarwień pozapalnych (PIH) po ustąpieniu zmiany trądzikowej.

Skutki dziennej ekspozycji skóry na promieniowanie ultrafioletowe (UVA i UVB), a także światło widzialne o wysokiej energii (HEV), w tym światło niebieskie, zostały szeroko opisane i stanowią jedną z głównych przyczyn przedwczesnego starzenia się skóry i rozwoju hiperpigmentacji.

UVA wytwarza reaktywne formy tlenu (ROS), co prowadzi do pojawiania się zmarszczek, przebarwień i nowotworów skóry oraz jest główną przyczyną reakcji fototoksycznych i fotoalergicznych. UVB odgrywa dużą rolę w mutacjach genowych, prowadząc do rozwoju czerniaka złośliwego. Uszkadza naskórek, powodując jego nadmierne rogowacenie (co pośrednio może wpływać na zaostrzenie trądziku) i stany zapalne skóry, odpowiadające za efekt „poparzenia”. HEV jest emitowane przez słońce oraz urządzenia elektroniczne. Badania sugerują, że niebieskie światło może być wystarczająco silne, aby przenikać przez skórę, generować wolne rodniki bądź degradować włókna kolagenowe, przyciemniać przebarwienia, szczególnie u osób z wyższym fototypem, a także wywołać stan zapalny.

UVB odgrywa dużą rolę w mutacjach genowych, prowadząc do rozwoju czerniaka złośliwego. Uszkadza naskórek, powodując jego nadmierne rogowacenie (co pośrednio może wpływać na zaostrzenie trądziku) i stany zapalne skóry, odpowiadające za efekt „poparzenia”.

Zanieczyszczenia powietrza, takie jak cząstki pyłu zawieszonego (PM 10 i PM 2,5), mogą prowadzić do zaburzeń funkcji barierowych, stanów zapalnych oraz stresu oksydacyjnego. Uszkodzenie funkcji barierowych występuje na skutek redukcji lipidów wywołanych ekspozycją na zanieczyszczenia, co w rezultacie umożliwia im i innym czynnikom drażniącym penetrowanie skóry, powodując pieczenie, zaczerwienienie czy stan zapalny. Powstaje on na skutek aktywacji mediatorów prozapalnych, które ulegają miejscowemu uwolnieniu, by pomóc skórze w walce i obronie. Prowadzi to do opuchlizny, rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz włosowatych. Dlatego też osoby zamieszkujące obszary wysoce zanieczyszczone regularnie zmagają się z tym zagrożeniem, prowadzącym do uporczywego zaczerwienienia, swędzenia, rozgrzania skóry oraz jej odwodnienia. Stres oksydacyjny, powstały na skutek ekspozycji na cząstki zanieczyszczeń, zmniejsza ilość antyoksydantów obecnych w skórze, co powoduje osłabienie mechanizmów naprawczych. Tylko dwie godziny ekspozycji na ozon mogą zredukować rezerwuar witaminy E o 25 proc.
Dzienny plan pielęgnacji skóry

Biorąc pod uwagę czynniki narażenia, kluczowymi obszarami, na których musimy się skupić, układając dzienny schemat pielęgnacji skóry naszych klientów, są:
‒ szerokopasmowa ochrona przeciwsłoneczna: UVB, UVA i HEV,
‒ działanie anti-pollution,
‒ antyoksydacja,
‒ zapobieganie hiperkeratozie i zmianom trądzikowym,
‒ dostarczenie składników nawilżających, przeciwstarzeniowych i hamujących produkcję melaniny,
‒ wspieranie bariery ochronnej skóry i działanie przeciwzapalne.

Kluczem do doboru odpowiedniej pielęgnacji domowej będzie dogłębna analiza skóry, wnikliwy wywiad oraz zdefiniowanie priorytetów pielęgnacyjnych klienta. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę styl życia ‒ jego poznanie pomoże ocenić stopień codziennego narażenia skóry oraz czasu, jaki klient może poświęcić na pielęgnację. Warto nastawić klienta na współpracę w dążeniu do zdrowej skóry, jak również zyskać pewność, że zarekomendowane kroki, a także preparaty będą dla niego użyteczne.

KROK: 0

Pierwszym, a może nawet zerowym krokiem pielęgnacji będzie podwójne oczyszczanie, które pozwoli na usunięcie ze skóry toksyn, powstałych na skutek nocnej detoksykacji, jak również pozostałości produktów aplikowanych wieczorem na skórę. Lekki olejek z dodatkiem emulgatora dogłębnie oczyszcza skórę, usuwając lipidowe składniki zanieczyszczeń, podczas gdy zastosowany w drugim etapie preparat oczyszczający z delikatnymi środkami powierzchniowo czynnymi pozbędzie się zanieczyszczeń rozpuszczalnych w wodzie. O ile klienci rozumieją konieczność demakijażu skóry na noc, do codziennego oczyszczania jej rano trzeba ich niekiedy namawiać, edukując o potrzebie usunięcia wszelkich pozostałości ze skóry, aby produkty do dziennej ochrony mogły spełniać swoją rolę.

KROK: 1

Delikatne, codzienne złuszczanie będzie zapobiegało hiperkeratozie, dostarczy nowych komórek bogatych w NMF, co zapewni dodatkowe korzyści nawilżające, jak również usunie komórki zalegające na powierzchni powodujące matowość. Na rynku istnieją delikatne eksfolianty na bazie pudru ryżowego, drobnego pudru owsianego lub aktywnego węgla, usuwające jedynie powierzchowną warstwę naskórka, stratum disjunctum, zapewniając niepodrażniające mikrozłuszczanie i optymalizację wchłaniania składników aktywnych z serum oraz kremów. Niektóre z nich wykazują również działanie anti-pollution; tworzą na skórze niewidzialną warstwę, chroniącą przed przyleganiem do niej zanieczyszczeń.

KROK 2

Kolejny etap to tonizacja skóry. Najlepiej sprawdzą się tu mgiełki lub tonery w sprayu, które oprócz przywrócenia odpowiedniego pH skóry, będą wspierały działanie nawilżające, łagodzące czy antyoksydacyjne. Reaplikowane w ciągu dnia na makijaż stworzą tarczę oksydacyjną, jak również zapobiegną odwodnieniu skóry w pomieszczeniach klimatyzowanych czy ogrzewanych.

KROK 3

Aplikacja skoncentrowanego serum o działaniu: nawilżającym, przeciwstarzeniowym, przeciwtrądzikowym, łagodzącym czy wspierającym barierę ochronną skóry będzie niwelowała kluczowy problem ze skórą klienta.

KROK 4

Nawilżanie to niezbędny krok w pielęgnacji każdego typu i kondycji skóry, nawet trądzikowej i starzejącej się. Mitem wśród klientów, który należy obalić, jest twierdzenie, że starzejąca się skóra jest „za stara” na nawilżanie. Składniki nawilżające z kosmetyków stwarzają optymalne środowisko dla pracy wszystkich enzymów skórnych, pozwalając na przyspieszenie metabolizmu skórnego, który z wiekiem spowalnia. Błędem klientów trądzikowych z kolei jest pomijanie nawilżania w obawie przed zaczopowaniem ujść gruczołów łojowych i powstaniem zaskórników lub zmian zapalnych. Brak nawilżania w tym przypadku spowoduje efekt błędnego koła, gdyż skóra, chroniąc się przed odwodnieniem, będzie produkowała jeszcze więcej sebum, stwarzając idealne warunki do namnażania bakterii lipofilnych odpowiedzialnych za trądzik. Dobór kremu nawilżającego o odpowiedniej konsystencji, lekkiej, średniej lub bogatej w zależności od potrzeb skóry, z dodatkiem humektantów wiążących wodę w głębszych warstwach naskórka, a także składników tworzących lekki film na skórze, stanowi innowacyjne podejście do cyklu nawilżania. Zawartość składników prebiotycznych stanowić będzie dodatkowy atut, pozwalając na przywracanie równowagi skórze. Warto zwrócić uwagę, aby produkty tego typu nie zawierały olejów mineralnych oraz lipidów o wysokim potencjale komedogennym, stanowiących zbędną okluzję i podwyższających jej temperaturę, co w przypadku skór wrażliwych i uwrażliwionych może nasilać zaczerwienienie oraz podrażnienie.

KROK 5

Wybór odpowiedniego preparatu z ochroną przeciwsłoneczną stanowi podstawę dziennej pielęgnacji skóry. Należy pamiętać, że promieniowanie UVA jest obecne nawet w deszczowe lub pochmurne dni i może przenikać przez szyby; UVB przebija się przez wodę, co zwiększa ryzyko poparzeń słonecznych podczas kąpieli, a niebieskie światło widzialne jest wszechobecne w smartfonach, tabletach czy laptopach. Z tego powodu filtry przeciwsłoneczne należy stosować przez cały rok, również przebywając wewnątrz budynków. Przy pełnej ekspozycji na słońce należy zadbać o reaplikację produktu co 2‒3 godziny oraz każdorazowo po kąpieli, a także o dodatkową osłonę skóry zapewnianą przez czapkę z daszkiem, kapelusz oraz okulary przeciwsłoneczne. Najlepszym wyborem dla skór wrażliwych, uwrażliwionych, z dermatozami, po inwazyjnych zabiegach oraz dla kobiet w ciąży będą filtry fizyczne, takie jak tlenek cynku lub dwutlenek tytanu. Warto zwrócić uwagę, czy składnik jest mikronizowany, aby stopień zbielenia skóry był minimalny, a konsystencja preparatu nie nazbyt sucha czy trudna do zmycia, by umożliwiała codzienne stosowanie. Należy unikać filtrów mineralnych w postaci nanocząsteczek, których działanie na organizm budzi wielkie wątpliwości i nie zostało ostatecznie zbadane. Filtr chemiczny lub jego połączenie z filtrami fizycznymi będzie odpowiednim wyborem w przypadku większości typów i kondycji skóry. Pamiętajmy jednak, że poprzez powstałą w skórze reakcję chemiczną powodują one zwiększenie jej temperatury, co w wyżej wymienionych przypadkach będzie reakcją niepożądaną. Wysokiej jakości preparaty zawierają filtry o udowodnionej stabilności z dodatkiem antyoksydantów, takich jak witamina C i E w formie oleosomów. Udowodniono w badaniach, że dodatek przeciwutleniaczy w formułach kremów z filtrami zwiększa ochronę przeciwsłoneczną oraz ogranicza stres oksydacyjny na skutek uszkodzeń związanych z UV. Istnieją również kremy z fotoprotekcją, których formuła chroni skórę przed wnikaniem zanieczyszczeń powietrza przez ujścia gruczołów łojowych, hamując cząstki PM 10 i PM 2,5 nawet o 80‒85 proc. Stanowiąc one bardzo wysoką ochronę anti-pollution.

Tak skomponowana pięcioetapowa dzienna pielęgnacja skóry to klucz do sukcesu w walce o jej zdrowie oraz utrzymanie długotrwałych efektów pozabiegowych. Przy personalizacji produktów niezbędne jest wzięcie pod uwagę wszelkich czynników, na jakie narażana jest skóra klienta podczas intensywnego dnia. Dostarczanie niezbędnej wiedzy na temat funkcjonowania skóry stawia nas w pozycji eksperta do spraw jej zdrowia, a niepomijanie tak ważnego aspektu, jak pielęgnacja domowa, która odpowiada za 50 proc. efektów terapeutycznych, sprawi, że klient będzie czuł się w pełni zaopiekowany i nie będzie szukał innych, niekoniecznie odpowiednich dla jego potrzeb produktów, których stosowanie mogłoby mieć odwrotny skutek do zamierzonego.