Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie zmiany wyróżniamy w obrębie płytki paznokciowej?

• Czym się charakteryzują?

Genodermatozy paznokci stóp – W gabinetach specjalistycznej pielęgnacji stóp mamy do czynienia z różnymi zmianami w budowie płytki paznokciowej. Wśród tego typu zmian, których przyczyną są niezakaźne lub zakaźne choroby zarówno skóry stóp, jak i płytki paznokciowej, występują genodermatozy. Genetycznie uwarunkowane choroby skóry dotyczą najczęściej wielu narządów. Charakterystyczne jest nadmierne rogowacenie, którego przyczyną jest głównie nieprawidłowa budowa i przemiana komórek naskórka. Są to choroby dziedziczone autosomalnie dominująco lub recesywnie. Do objawów tego typu chorób należą zmiany, które niosą ze sobą zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych skóry lub narządów wewnętrznych. Zmiany płytek paznokciowych występują w łuszczycy, chorobie Bourneville’a-Pringle’a oraz chorobie Dariera.

ŁUSZCZYCA PAZNOKCI Psoriasis unguium

Łuszczyca paznokci dotyczy aż 50 proc. osób, szczególnie dorosłych, chorujących na łuszczycę zwyczajną. Występowanie tego schorzenia jest częściej spotykane u osób z bardziej rozległą chorobą oraz w przypadku występowania łuszczycowego zapalenia stawów. Łuszczyca paznokci uważana jest za czynnik ryzyka wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów. U 1,5 proc. chorych mamy do czynienia z łuszczycą ograniczoną wyłącznie do zmian w obrębie płytki paznokciowej, co stanowi wyzwanie diagnostyczne, ponieważ często brakuje charakterystycznych objawów. Leczenie w takich przypadkach jest również utrudnione, gdyż nie jest łatwo ustalić złoty środek pomiędzy niepożądanym działaniem leków a stopniem zaawansowania łuszczycy paznokci.

Łuszczyca paznokci dotyczy aż 50 proc. osób, szczególnie dorosłych, chorujących na łuszczycę zwyczajną.  Objawy łuszczycy paznokci mogą być bardzo odmienne od siebie i mieć różne nasilenie. Choroba może obejmować jeden lub kilka paznokci, a ich obraz może być podobny lub zupełnie inny, dotyczy częściej paznokci rąk niż paznokci stóp. W przypadku zajęcia chorobą paznokci stóp objawy są niespecyficzne, dlatego często rozpoznanie ustala się dopiero po wykluczeniu zakażenia grzybiczego, wykonując badanie mikologiczne. Objawy w przebiegu łuszczycy paznokci uzależnione są od miejsca aktywności choroby w obrębie płytki paznokciowej. Choroba najczęściej dotyczy łożyska paznokciowego, macierzy, proksymalnego wału paznokciowego lub opuszki palca, osobno lub łącznie. Do charakterystycznych objawów, które pomogą w diagnostyce, należą: – Onycholiza z linią zaczerwienienia jest najbardziej typowym objawem łuszczycy, częściej dotyczy paznokci rąk. Jest wywołany procesem chorobowym w obrębie łożyska paznokciowego. Proksymalny brzeg onycholizy przybiera różowołososiowy kolor. Łatwo zauważalne żółto-różowe pasmo, będące granicą rozwarstwienia, jest spowodowane toczącym się stanem zapalnym w obrębie łożyska. Podczas badania dermatoskopem jest ono widoczne w postaci jasnożółtej linii. Łososiowe plamy w obrębie łożyska są zlokalizowane w centralnej części paznokcia i nie otaczają onycholizy; – Różnie nasilona hiperkeratoza oraz dystalnie zlokalizowane linijne wybroczyny podpaznokciowe mogą współwystępować z onycholizą. Nie są to jednak charakterystyczne i specyficzne objawy dla łuszczycy paznokci. Należy pamiętać, że hiperkeratoza podpaznokciowa dotyczy częściej paznokci stóp, ponieważ pogłębiana jest przez występujące urazy i związany z tym objaw Koebnera; – Objaw naparstka dotyczy płytek paznokciowych rąk i jest potwierdzeniem, że proces chorobowy dotyczy macierzy. Dołeczki mają nieregularne rozmieszczenie oraz różną głębokość. U dzieci objaw naparstka często jest jedynym symptomem wystąpienia łuszczycy paznokci, natomiast u dorosłych zazwyczaj współistnieje z zajęciem łożyska; – Kolejnym objawem jest zajęcie powierzchni płytki paznokciowej przez łuszczycę, co wskazuje na objęcie procesem chorobowym macierzy paznokcia. Płytka paznokcia staje się matowa i złuszcza się, jest pogrubiała i krucha. W takim przypadku często odpowiednia diagnoza musi być poprzedzona biopsją, w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego; – Zmiany łuszczycowe w obrębie proksymalnego wału paznokciowego powodują wystąpienie tarczek łuszczycowych (podobnie jak na skórze gładkiej). Często towarzyszy temu zajęcie macierzy paznokciowej. Objawy łuszczycy paznokci mogą być niespecyficzne, jak jest to w przypadku hiperkeratozy podpaznokciowej lub onycholizy. Klinicznie mogą być nie do rozróżnienia od zmian wywołanych zakażeniem grzybiczym. Leczenie łuszczycy paznokci jest długotrwałe i skomplikowane. Niewielką poprawę przynosi stosowanie kortykosteroidów, antraliny, retinoidów i pochodnych witaminy D. W nasilonych postaciach, przy braku przeciwwskazań, można zastosować leczenie ogólne za pomocą metotreksanu lub lekami immunosupresyjnymi (cyklosporyna). Nie istnieje skuteczna i optymalna terapia. Przyszłością jest zastosowanie leków biologicznych w przebiegu tego schorzenia.

Choroba BOURNEVILLE’A-PRINGLE’A

Choroba rzadko występująca, dotyczy wielonarządowych schorzeń genetycznych dotykających skóry, układu nerwowego i naczyniowego. Często związana jest z upośledzeniem umysłowym i padaczką. Na paznokciach występują pogłębione podłużne bruzdy, również włókniaki okołopaznokciowe na obrąbku naskórkowym oraz guzki Koenena pod płytką paznokciową. Liczne zmiany o charakterystycznej różowej lub czerwonej barwie.

Choroba DARIERA

Schorzenie genetyczne, które powoduje zaburzenie rogowacenia w obrębie mieszków włosowych oraz poza nimi. Choroba dotyczy skóry, paznokci i błon śluzowych. Zmiany mają charakter grudkowy i rozsiany, mogą zlewać się w większe ogniska. Schorzenie dotyczy częściej kobiet. Paznokcie są objęte hiperkeratozą, występują podłużne zwyrodnienia w postaci białych i czerwonych prążków, natomiast zmiany na wolnym brzegu płytki mają charakterystyczny kształt litery V. Specjaliści powinny zdawać sobie sprawę z występowania schorzeń, które są uwarunkowane genetycznie, co ułatwi im zrozumienie problematycznych zmian w budowie paznokcia, z którymi spotkają się w gabinetach.