Z tego artykułu dowiesz się:

• jak rozpoznać cerę naczyniową i odróżnić ją od trądziku różowatego.
• jakie czynniki nasilają rumień i zwiększają reaktywność skóry.
• jak skutecznie pielęgnować, chronić i wspierać cerę naczyniową poprzez odpowiednie składniki aktywne, fotoprotekcję i styl życia.

Cera naczyniowa – co to jest i jak ja rozpoznać

Cera naczyniowa nie jest jednostką chorobową w ścisłym sensie, lecz zespołem cech skóry świadczących o jej nadreaktywności i osłabionej barierze ochronnej. Charakteryzuje się cienką, delikatną strukturą i zwiększoną reaktywnością na bodźce zewnętrzne. To sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na działanie czynników drażniących, promieniowanie słoneczne, infekcje i zanieczyszczenia środowiskowe. Brak odpowiedniego podejścia pielęgnacyjno-terapeutycznego może skutkować rozwojem stanu zapalnego i nasilać przebieg różnych chorób dermatologicznych, np. trądziku różowatego. Charakterystyczne objawy cery naczyniowej to zaczerwienienie twarzy- rumień oraz widoczne, poszerzone naczynia (teleangiektazje) widoczne głównie na policzkach, skrzydełkach nosa, czole i brodzie. Osoby z cerą naczyniową często skarżą się na uczucie pieczenia lub szczypania, kłucia i ściągnięcia. Objawy te mogą być przejściowe, ale z czasem mają tendencję do utrwalania się.

Problem ten dotyczy przede wszystkim kobiet w wieku 20–30 lat, z tendencją do nasilenia w okresie menopauzy. Ma to związek ze spadkiem poziomu estrogenów, które wpływają na elastyczność naczyń krwionośnych i ich skłonność do rozszerzania się. Jasna karnacja dodatkowo potęguje reaktywność naczyniową. Mechanizmy odpowiedzialne za napięcie naczyń w skórze, w tym neurogenny i humoralny skurcz mięśniówki naczyń, są u tych osób zaburzone, co powoduje, że naczynia nie kurczą się efektywnie, a krew zalega, tworząc zaczerwienienia i obrzęk. W dłuższej perspektywie dochodzi do upośledzenia mikrokrążenia, niedotlenienia tkanek i zwiększenia przepuszczalności naczyń.                                    Sprawdź więc, jak rozpoznać, pielęgnować i chronić cerę naczyniową.

Cera naczyniowa a trądzik różowaty  -podobieństwa i różnice

Gdy objawy charakterystyczne dla cery naczyniowej nasilają się i zaczynają pojawiać się utrwalone zmiany zapalne w postaci grudek, krost oraz rozszerzonych naczyń krwionośnych (teleangiektazji), możemy mieć do czynienia z trądzikiem różowatym. Trądzik różowaty (rosacea) to przewlekła choroba zapalna skóry twarzy, która występuje najczęściej u kobiet w wieku 30–50 lat, choć jego postać przerostowa częściej dotyka mężczyzn. Przebieg choroby jest przewlekły i obejmuje naprzemienne okresy zaostrzeń oraz remisji.

Wyróżniamy kilka klinicznych postaci trądziku różowatego: rumieniowo-naczyniową (z dominującym rumieniem i poszerzonymi naczyniami krwionośnymi), grudkowo-krostkową (z wykwitami zapalnymi), przerostową (z pogrubieniem skóry, zwłaszcza nosa, co określa się mianem rhinophyma) oraz postać oczną, której towarzyszą objawy okulistyczne, takie jak suchość oczu, światłowstręt i pieczenie. Objawy trądziku różowatego mogą się nasilać pod wpływem wielu czynników, dlatego tak ważna jest ich identyfikacja i unikanie.

Patogeneza trądziku różowatego jest złożona. Obejmuje zaburzenia mikrokrążenia, nadmierną reaktywność naczyń krwionośnych, obecność patogenów (takich jak Demodex folliculorum), a także czynniki środowiskowe, w tym promieniowanie UV, stres czy nieodpowiednia pielęgnacja. Ważną rolę odgrywają również procesy zapalne związane z aktywacją receptorów Toll-podobnych (TLR), wzmożoną produkcją cytokin prozapalnych oraz czynników angiogennych, takich jak czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (ang. vascular endothelial growth factor, VEGF), które sprzyjają utrwaleniu zmian naczyniowych i nasileniu rumienia.

Trądzik różowaty często współistnieje z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu I, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby przewodu pokarmowego (np. SIBO) czy niedobory witaminy D.  Istotne znaczenie ma również czynnik genetyczny – ryzyko wystąpienia trądziku różowatego wzrasta nawet czterokrotnie, jeśli choroba występuje w rodzinie.

Leczenie trądziku różowatego wymaga indywidualnego podejścia i opiera się na trzech kluczowych filarach. Pierwszym jest leczenie farmakologiczne i zabiegowe, które obejmuje terapię miejscową (np. metronidazol, iwermektyna, kwas azelainowy), doustne antybiotyki oraz laseroterapię lub IPL w celu redukcji rumienia i teleangiektazji. Drugim filarem jest codzienna, dobrze dobrana pielęgnacja skóry wrażliwej i naczyniowej. Trzecim, równie ważnym elementem jest edukacja pacjenta – poznanie czynników zaostrzających trądzik różowaty i ich unikanie.

Rumień na twarzy – przyczyny i czynniki nasilające

Do najczęstszych czynników wywołujących czy nasilających rumień i zwiększających reaktywność skóry należą nagłe zmiany temperatury, silne emocje np. stres, alkohol, ostre przyprawy i gorące napoje, a także nieodpowiednie kosmetyki czy niektóre leki. Ogromne znaczenie przy skórze naczyniowej ma też ekspozycja na słońce i promieniowanie UV, promieniowanie podczerwone (ang. infrared, IR) oraz widzialne (ang. visible light, VL).  Są to kluczowe czynniki nasilające rumień, degradujące kolagen i przyspieszające starzenie się skóry. Z biegiem czasu dochodzi do osłabienia ścian naczyń krwionośnych, co sprzyja nasilaniu się zmian skórnych. Typową reakcją jest wtedy rumień który może mieć charakter napadowy, czyli tzw. flushing — nagłe, przemijające zaczerwienienie twarzy, lub utrwalony.

Jak pielęgnować cerę naczyniową

Pielęgnacja cery naczyniowej wymaga szczególnej uwagi i łagodności. Należy unikać substancji drażniących: alkoholu, eukaliptusa, mocnych detergentów i silnie aromatyzowanych olejków eterycznych, intensywnych zabiegów kosmetycznych, silnych kwasów (np. AHA w wysokim stężeniu) czy retinoidów bez konsultacji ze specjalistą.
Rekomendowane są natomiast składniki o działaniu przeciwzapalnym i łagodzącym (niacynamid, alantoina, woda termalna), nawilżającym i ochronnym (gliceryna, masło shea) , wzmacniającym naczynia (trokserutyna, hesperydyna, ekstrakty np. z bluszczu, z oczaru wirginijskiego, z arniki, czy z kasztanowca) i odbudowującym barierę hydrolipidową (inulia).

Delikatne oczyszczanie skóry naczyniowej

Prawidłowe oczyszczanie cery naczyniowej jest kluczowe. Pamiętaj aby stosować letnią wodę i delikatne preparaty oczyszczające (np. pianki) zawierające substancje kojące. Tonizuj skórę łagodnymi formułami w sprayu lub lekkiej mgiełce i unikaj nadmiernego pocierania.

Ochrona przeciwsłoneczna

Istotna jest codzienna ochrona przed czynnikami zewnętrznymi. Unikaj gorących kąpieli, dużych różnic temperatur, wiatru i ekspozycji na słońce. Absolutnym fundamentem jest regularna fotoprotekcja — stosuj kremy z wysokim filtrem chroniące nie tylko przed UVB i UVA, ale również przed promieniowaniem IR i VL. Promieniowanie to prowadzi bowiem do powstawania wolnych rodników i metaloproteinaz, które degradują kolagen i nasilają rumień oraz fotostarzenie skóry.

Składniki aktywne wspierające cerę naczyniową

Jednym z kluczowych celów pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym i tendencją do rumienia jest ograniczenie reaktywności neurogennej. Pobudzenie zakończeń nerwowych i wydzielanie neuroprzekaźników, takich jak substancja P czy CGRP, nasila stan zapalny, rumień oraz uczucie pieczenia. Dlatego w nowoczesnej dermokosmetologii coraz częściej stosuje się składniki aktywne łagodzące neuroreaktywność skóry, które wspierają barierę naskórkową i redukują nadwrażliwość.

Na szczególną uwagę zasługuje kompleks składników mineralnych i witamin, który zawiera jony miedzi, wapnia i magnezu, krzemiany oraz witaminy A, C i E. Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu i regenerującemu, składniki te wspierają odbudowę bariery ochronnej skóry, poprawiają jej odporność na stres środowiskowy oraz przeciwdziałają przedwczesnemu starzeniu. Ich obecność w pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym przyczynia się do łagodzenia zaczerwienienia i ograniczenia nawrotów rumienia.

Kolejnym innowacyjnym składnikiem o szerokim zastosowaniu w dermokosmetykach do skóry naczyniowej jest biomimetyczny tripeptyd, złożony z trzech aminokwasów sprzężonych z resztą palmitynową. Ten zaawansowany peptyd działa neurokojąco i przeciwzapalnie — skutecznie zmniejsza uczucie pieczenia, świądu, zaczerwienienia i obrzęków skóry podrażnionej lub nadreaktywnej. Ogranicza on nadmierną aktywność zakończeń nerwowych, co przyczynia się do normalizacji progu wrażliwości skóry i poprawy jej komfortu. Jego zastosowanie szczególnie polecane jest w kosmetykach dla osób z trądzikiem różowatym, przewlekłym rumieniem czy skórą wrażliwą na bodźce zewnętrzne.

Uzupełnieniem pielęgnacji są innowacyjne formuły chłodzące oparte na estrach mentolu i kwasu piroglutaminowego (PCA) czy estrach mentolu i kwasu mlekowego. Takie kompozycje łączą efekt delikatnego chłodzenia i nawilżenia, co jest kluczowe w pielęgnacji przegrzanej, zaczerwienionej skóry z rumieniem. W przeciwieństwie do czystego mentolu, który bywa drażniący, estry działają łagodniej, stopniowo uwalniając składniki aktywne, dają uczucie świeżości i ukojenia przez dłuższy czas. Efektem jest długotrwałe złagodzenie przegrzanej i zaczerwienionej skóry, bez wywoływania nieprzyjemnych reakcji. Obecność PCA – składnika naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) czy kwasu mlekowego – dodatkowo wspiera nawilżenie i regenerację bariery hydrolipidowej. Takie zintegrowane podejście pielęgnacyjne, łączące łagodzenie, ochronę i regenerację, jest szczególnie korzystne w przypadku cery naczyniowej, nadreaktywnej i z objawami trądziku różowatego.

Dieta i styl życia wspierające cerę naczyniową

Styl życia również odgrywa istotną rolę w pielęgnacji skóry naczyniowej. Czego unikać przy cerze naczyniowej? W pierwszej kolejności ogranicz spożycie alkoholu, ostrych przypraw, cukru i kawy, które sprzyjają rozszerzaniu naczyń. Dieta na cerę naczyniową powinna być bogata w antyoksydanty i obfitować w składniki wspierające naczynia krwionośne — przede wszystkim witaminę C, kwasy omega-3 i przeciwutleniacze obecne w warzywach i owocach.

Podsumowanie – skuteczna pielęgnacja cery naczyniowej

Prawidłowa pielęgnacja skóry naczyniowej, wzbogacona o nowoczesne i odpowiednio dobrane składniki aktywne daje realne szanse na poprawę kondycji skóry i zapobieganie dalszemu rozwojowi problemu. Dzięki łagodnemu oczyszczaniu, delikatnej pielęgnacji i fotoprotekcji oraz świadomemu stylowi życia możliwe jest utrzymanie skóry w dobrej kondycji oraz ograniczenie ryzyka rozwoju trądziku różowatego. Wczesna reakcja i kompleksowe podejście to klucz do sukcesu w pielęgnacji skóry naczyniowej.

Bibliografia:

1. Misery L, Loser K, Ständer S. Sensitive skin. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2016 Feb;30 Suppl 1:2-8. doi: 10.1111/jdv.13532. PMID: 26805416.
2. Wilkin J, Dahl M, Detmar M, Drake L, Feinstein A, Odom R, Powell F. Standard classification of rosacea: Report of the National Rosacea Society Expert Committee on the Classification and Staging of Rosacea. J Am Acad Dermatol. 2002 Apr;46(4):584-7. doi: 10.1067/mjd.2002.120625. PMID: 11907512.
3. Two AM, Wu W, Gallo RL, Hata TR. Rosacea: part I. Introduction, categorization, histology, pathogenesis, and risk factors. J Am Acad Dermatol. 2015 May;72(5):749-58; quiz 759-60. doi: 10.1016/j.jaad.2014.08.028. PMID: 25890455.
4. Arck PC, Slominski A, Theoharides TC, Peters EM, Paus R. Neuroimmunology of stress: skin takes center stage. J Invest Dermatol. 2006 Aug;126(8):1697-704. doi: 10.1038/sj.jid.5700104. PMID: 16845409; PMCID: PMC2232898
5. Schwab VD, Sulk M, Seeliger S, Nowak P, Aubert J, Mess C, Rivier M, Carlavan I, Rossio P, Metze D, Buddenkotte J, Cevikbas F, Voegel JJ, Steinhoff M. Neurovascular and neuroimmune aspects in the pathophysiology of rosacea. J Investig Dermatol Symp Proc. 2011 Dec;15(1):53-62. doi: 10.1038/jidsymp.2011.6. PMID: 22076328; PMCID: PMC3704331.
6. Draelos ZD. Sensitive skin: perceptions, evaluation, and treatment. Am J Clin Dermatol. 2013;14(4):277–283.
7. Tan J, Berg M. Rosacea: current state of epidemiology. J Am Acad Dermatol. 2013 Dec;69(6 Suppl 1):S27-35. doi: 10.1016/j.jaad.2013.04.043. PMID: 24229634.
8. Yamasaki K, Gallo RL. The molecular pathology of rosacea. J Dermatol Sci. 2009 Aug;55(2):77-81. doi: 10.1016/j.jdermsci.2009.04.007. Epub 2009 May 29. PMID: 19481425; PMCID: PMC2745268.
9. Abram K, Silm H, Maaroos HI, Oona M. Risk factors associated with rosacea. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2010 May;24(5):565-71. doi: 10.1111/j.1468-3083.2009.03472.x. Epub 2009 Oct 23. PMID: 19874433.
10.  Steinhoff M, Schauber J, Leyden JJ. New insights into rosacea pathophysiology: a review of recent findings. J Am Acad Dermatol. 2013 Dec;69(6 Suppl 1):S15-26. doi: 10.1016/j.jaad.2013.04.045. PMID: 24229632
11. van Zuuren EJ, Fedorowicz Z, Carter B, van der Linden MM, Charland L. Interventions for rosacea. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Apr 28;2015(4):CD003262. doi: 10.1002/14651858.CD003262.pub5. PMID: 25919144; PMCID: PMC6481562
12. D’Orazio J, Jarrett S, Amaro-Ortiz A, Scott T. UV radiation and the skin. Int J Mol Sci. 2013 Jun 7;14(6):12222-48. doi: 10.3390/ijms140612222. PMID: 23749111; PMCID: PMC3709783.
13. Del Rosso JQ. Advances in understanding and managing rosacea: part 1: connecting the dots between pathophysiological mechanisms and common clinical features of rosacea with emphasis on vascular changes and facial erythema. J Clin Aesthet Dermatol. 2012 Mar;5(3):16-25. PMID: 22468176; PMCID: PMC3315879
14. Krutmann J, Bouloc A, Sore G, Bernard BA, Passeron T. The skin aging exposome. J Dermatol Sci. 2017 Mar;85(3):152-161. doi: 10.1016/j.jdermsci.2016.09.015. Epub 2016 Sep 28. PMID: 27720464.
15. Draelos ZD. Nutrition and enhancing youthful-appearing skin. Clin Dermatol. 2010 Jul-Aug;28(4):400-8. doi: 10.1016/j.clindermatol.2010.03.019. PMID: 20620756
16. Baumann L. Cosmetic dermatology: principles and practice. McGraw-Hill, 2009.
17. Steinhoff M, Bienenstock J, Schmelz M, Maurer M, Wei E, Bíró T. Neurophysiological, neuroimmunological, and neuroendocrine basis of pruritus. J Invest Dermatol. 2006 Aug;126(8):1705-18. doi: 10.1038/sj.jid.5700231. PMID: 16845410.
18. Proksch E, Brandner JM, Jensen JM. The skin: an indispensable barrier. Exp Dermatol. 2008 Dec;17(12):1063-72. doi: 10.1111/j.1600-0625.2008.00786.x. PMID: 19043850.
19. Resende, D. I. S. P., Ferreira, M. S., Sousa-Lobo, J. M., Sousa, E., & Almeida, I. F. (2021). Usage of Synthetic Peptides in Cosmetics for Sensitive Skin. Pharmaceuticals, 14(8), 702. https://doi.org/10.3390/ph14080702
20. Eccles R. Menthol and related cooling compounds. J Pharm Pharmacol. 1994 Aug;46(8):618-30. doi: 10.1111/j.2042-7158.1994.tb03871.x. PMID: 7529306.
21. Lodén M. Role of topical emollients and moisturizers in the treatment of dry skin barrier disorders. Am J Clin Dermatol. 2003;4(11):771-88. doi: 10.2165/00128071-200304110-00005. PMID: 14572299.