W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej publikacji dotyczących wpływu promieniowania IR i HEV, a także produktów kosmetycznych deklarujących niwelowanie skutków działania promieniowania na skórę. HEV dociera do skóry, tkanki podskórnej oraz naczyń krwionośnych, przyczyniając się do powstawania wolnych rodników i powoduje w skórze tak samo duże lub nawet większe szkody niż promienie UVA i UVB. Światło niebieskie penetruje skórę głębiej niż promieniowanie UV. Światło niebieskie, określane również mianem światła widzialnego, o wysokiej energii (HEV, High Energy Visible Light), obejmuje zakres o długości fali 435-500 nm, ale jest też emitowane przez ekrany urządzeń elektronicznych. Ekrany, które wykorzystują źródła światła typu LED charakteryzują się bardzo wysokimi temperaturami barwowymi. Ich luminofory wymagają do naświetlania intensywnego światła z niebieskiego zakresu widma. Diody LED są wykorzystywane do budowy wyświetlaczy telefonów. Penetruje również skórę, działając prozapalnie na tarczycę, która jest położona 0,5 centymetra pod warstwą skóry.

Rytm okołodowbowy

Rytmy okołodobowe, trwające w przybliżeniu 24 godziny to wyraźne fluktuacje aktywności biologicznej, które występują, gdy śpimy i kiedy czuwamy. Zmiany te są regulowane przez zegar biologiczny ciała i sposób, w jaki reaguje on na światło i ciemność, czyli organizują nasze procesy fizjologiczne. Światło słoneczne, emitujące pełne spektrum promieniowania, reguluje rytm optymalny dla utrzymania homeostazy organizmów żywych oraz pozwala na dostosowanie wielu procesów fizjologicznych do zmiennych warunków środowiskowych. Najważniejszym czynnikiem kształtującym rytm okołodobowy jest światło. Od zarania dziejów źródłem światła, obok słońca, był ogień. Główną ich składową jest światło czerwone. To promieniowanie, które nie blokuje wydzielania melatoniny przez szyszynkę. Światło czerwone działa wyciszająco i redukuje stres. Ten rodzaj doświetlenia po zmierzchu nie zaburzał więc rytmu dobowego naszych przodków. Wraz z rozwojem technologicznym, na rynku zaczęły pojawiać się żarówki energooszczędne. Ilość światła niebieskiego w diodach typu LED około 4-krotnie przewyższa udział tej składowej, względem pozostałych długości fal, w stosunku do światła emitowanego przez słońce. W badaniach naukowych wykazano, że zakłócenie rytmu okołodobowego przez zanieczyszczenie światłem (z ang. light pollution) ma głębokie skutki zdrowotne. Nawyk sięgania po telefon tuż po przebudzeniu i narażenie na światło niebieskie zaburza produkcję hormonów, które są regulowane wczesnych godzinach porannych.

Wpływ HEV na skórę

W wyniku ekspozycji na promieniowanie HEV skóra narażona jest na zaburzenie procesów regeneracyjnych oraz na przyspieszone fotostarzenie poprzez zmiany w strukturze i metabolizmie komórek. Ponadto HEV poprzez indukowanie reaktywnych form tlenu i azotu oraz obniżenie poziomu przeciwutleniającej melatoniny wpływa również na zwiększenie stresu oksydacyjnego. Badania wykazują korelację pomiędzy wzrostem reaktywnych form tlenu (ROS), a zwiększoną ekspozycją na promieniowanie HEV. Narażenie na światło niebieskie indukuje ekspresję genów regulujących stres oksydacyjny, a także obniża aktywność dehydrogenazy bursztynianowej, która jest składnikiem mitochondrialnych szlaków produkcji energii. HEV powoduje również zaburzenia pracy mitochondriów w organizmie ludzkim i niekorzystnie wpływa na rytm okołodobowy. Zaburzenia homeostazy organizmu, jak i rozregulowanie rytmu okołodobowego, przyczynia się do rozwoju chorób metabolicznych i nowotworowych. Badania potwierdzają, że promieniowanie niebieskie wywołuje w skórze wewnątrzkomórkowy stres oksydacyjny i związaną z nim cytotoksyczność, równolegle zmniejszając zdolności antyoksydacyjne fibroblastów. Degraduje również struktury włókien kolagenowych i elastynowych oraz generuje tam wolne rodniki, co w rezultacie powoduje utratę elastyczności skóry i przyśpieszenie procesu starzenia się. Badania dotyczące wpływu niebieskiego światła na skórę, wykazały, że powoduje ono również wzrost poziomu cytokin prozapalnych (IL-1a, IL-6, IL-8 i TNF-a) oraz uszkodzenie bariery hydrolipidowej. Badania naukowe potwierdziły także, że niebieskie światło jest bezpośrednim sygnałem dla komórek skóry i może zakłócać ich rytm dobowy oraz funkcje zaprogramowane podczas nocy, kiedy jest to czas regeneracji. Wykazano, że w procesie transkrypcji genu per1 w keratynocytach, światło niebieskie o długości fali 410 nm istotnie zmniejsza transkrypcję tego genu w komórkach. W rezultacie, keratynocyty poddane ekspozycji zamiast włączać nocną fazę regeneracji nadal trwają w dziennej fazie ochrony przed światłem widzialnym o wysokiej energii HEV. Niebieskie światło może być wystarczająco silne, aby przenikać do warstwy siateczkowatej skóry właściwej. Zbyt częsta ekspozycja na niebieskie światło może również przyciemniać hiperpigmentacje, szczególnie u osób z wyższym fototypem, a także oddziaływać na wzrost poziomu cytokin prozapalnych, w skutek czego powstaje stan zapalny. Skóra narażona na powtarzalną ekspozycję na promieniowanie HEV zyskuje w następstwie ziemisty, szary koloryt z licznymi przebarwieniami, często przejawia również odwodnienie i uwrażliwienie. Zachwianie rytmu okołodobowego, który reguluje szereg oscylatorów np. neurony podwzgórza w jądrach nadskrzyżowaniowych wpływa na szereg różnych procesów zachodzących w organizmie. Wykazuje działanie negatywne dla zdrowia poprzez zahamowanie wydzielania melatoniny. Pobudza wydzielanie kortyzolu, nazywanego potocznie markerem stresu. Ekspozycja na promieniowanie HEV uniemożliwia stopniowe obniżanie się poziomu kortyzolu wraz z upływem dnia, co jest sygnałem dla całego organizmu o ciągłej konieczności mobilizacji, a także jest stresorem, co przyczynia się do zahamowania sekrecji melatoniny oraz oddziałuje na układ nerwowy i immunologiczny. Regularny rytm dobowy skutkuje prawidłowym działanie mechanizmu czasowego w komórkach skóry, gdzie w ciągu dnia wykazuje działanie ochronne, natomiast nocą skupia się na regeneracji. Najsilniejszym bodźcem do synchronizacji funkcji komórkowych jest wyczuwanie światła lub jego braku także przez komórki skóry, które posiadają geny zegarowe zdolne do regulowania swoich funkcji fizjologicznych.

Jak pielęgnować skórę, która jest poddawana częstej ekspozycji na światło niebieskie?

Pielęgnacja skóry w ciągu dnia powinna koncentrować się na obronie skóry przed stresorami środowiskowymi i ochronie przeciwsłonecznej. Należy wdrożyć formuły bogate w antyutleniacze, a także produkty o działaniu anti-pollution. Biorąc pod uwagę czynniki narażenia, kluczowymi obszarami, na których musimy się skupić układając dzienny schemat pielęgnacji skóry naszych klientów to: szerokopasmowa ochrona przeciwsłoneczna: UVA, UVB, IR i HEV, produkty ze składnikami anti-pollution i przeciwutleniacze, zapobieganie hiperkeratozie i zmianom trądzikowym, dostarczenie składników nawilżających, przeciwstarzeniowych i hamujących produkcję melaniny, wspieranie bariery hydrolipidowej i działanie przeciwzapalne. Rekomendacja produktów do wieczornej pielęgnacji powinna uwzględniać funkcjonowanie skóry w ciągu nocy, pozwalając na zwiększoną penetrację składników aktywnych i bardziej efektywne ich wykorzystanie w trybie nocnej naprawy, kiedy nie jest obciążona makijażem czy filtrami przeciwsłonecznymi. Na rynku dostępnych jest wiele formuł wspierających nocną regenerację skóry. Odpowiednio skomponowany plan pielęgnacji powinien obejmować produkty:

• złuszczające, w celu przyspieszenia procesów odnowy komórkowej dla gładszej, pełnej blasku skóry,
• nawilżające, aby zapobiegać TEWL i zapewniać wodne środowisko, optymalizujące działanie enzymów w kluczowych procesach biochemicznych zachodzących w skórze,
• przeciwstarzeniowe, zwiększające aktywność fibroblastów do produkcji kolagenu i elastyny,
• przeciwprzebarwieniowe i rozjaśniające dla wyrównania kolorytu skóry,
• odbudowujące barierę ochronną skóry – dostarczające niekomedogennych, odżywczych lipidów w celu zapobiegania uwrażliwieniu i przesuszeniu skóry,

W nocy skóra jest w stanie najlepiej wchłonąć składniki aktywne (niższe pH), aby zwiększyć naprawę wszelkich uszkodzeń, które wystąpiły w ciągu dnia. Wyższa temperatura oznacza większy TEWL więc należy ją chronić produktami filmotwórczymi oraz bogatszymi konsystencjami. Regularna pora snu jest jedną z części równania, ale budzenie się o tej samej porze każdego dnia pomoże również utrzymać równowagę rytmu pod kontrolą. Jasne światło w godzinach wieczornych może go zaburzać, wprowadzając mózg w błąd, myśląc, że wciąż jest dzień. Sztuczne niebieskie światło jest największym winowajcą, więc należy wyłączyć urządzenia elektroniczne, co najmniej na dwie do trzech godzin przed snem lub stosować okulary blokujące światło niebieskie. Wyłączenie routera wi-fi na noc to też dobry pomysł w dążeniu do poprawy jakości snu.