Z tego artykułu dowiesz się:

• o różnicy między odpowiedzialnością cywilną a karną w pracy kosmetologa,
• elementach składowych odpowiedzialności karnej,
• przepisach prawa karnego związanych z zawodem kosmetologa.

Zawód kosmetologa, choć rozwijający się i coraz bardziej popularny, wiąże się z ryzykiem i odpowiedzialnością. Klienci oczekują wysokiej jakości usług oraz bezpieczeństwa, dlatego specjalista musi być świadomy technicznych aspektów swojej pracy i konsekwencji prawnych wynikających z ewentualnych błędów. Artykuł ten omawia odpowiedzialność karną w zawodzie kosmetologa, często pomijaną, ale coraz częściej pojawiającą się w sprawach sądowych.

Przepisy regulujące działalność kosmetologów

W Polsce brak jest szczegółowych regulacji dotyczących kwalifikacji wymaganych do prowadzenia gabinetu kosmetycznego. Zawód kosmetologa nie jest ściśle regulowany, w przeciwieństwie do zawodów takich jak lekarz czy pielęgniarka. Choć 7 lutego 2022 r. wniesiono poselski projekt ustawy o zawodzie kosmetologa, jest on nadal na etapie prac legislacyjnych. Kosmetolodzy muszą jednak przestrzegać ogólnych przepisów prawa cywilnego, karnego i administracyjnego, zwłaszcza tych dotyczących ochrony zdrowia i życia oraz standardów świadczenia usług kosmetycznych.

Odpowiedzialność cywilna a karna

Odpowiedzialność cywilna dotyczy naprawienia szkody wyrządzonej klientowi, obejmując odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu, zwrot kosztów leczenia oraz zadośćuczynienie za ból i cierpienie. Odpowiedzialność karna natomiast dotyczy naruszenia przepisów prawa karnego i może skutkować karą pozbawienia wolności, grzywną czy innymi sankcjami karnymi.

Elementy składowe

Aby kosmetolog poniósł odpowiedzialność karną, muszą być spełnione następujące przesłanki:

1. Czyn zabroniony – musiało dojść do czynu zabronionego przez przepisy prawa karnego.
2. Bezprawność – działanie kosmetologa musi być bezprawne, czyli sprzeczne z przepisami prawa karnego.
3. Wina – kosmetolog musi być winny popełnienia czynu, działając umyślnie lub nieumyślnie.
4. Związek przyczynowy – musi istnieć związek przyczynowo między działaniem kosmetologa. a powstałą szkodą.

Przepisy prawa karnego

Podstawą odpowiedzialności karnej kosmetologa są przepisy Kodeksu karnego. Odpowiedzialność ta obejmuje różne kategorie przestępstw:

1. Nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 KK.) – Jeśli kosmetolog w wyniku niewłaściwie przeprowadzonego zabiegu doprowadzi do śmierci klienta, może ponieść karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
2. Ciężki uszczerbek na zdrowiu (art. 156 KK.) – Za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu klienta kosmetologowi grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata.
3. Lekki lub średni uszczerbek na zdrowiu (art. 157 KK.) – Za szkody na zdrowiu klienta, odpowiedzialność karna może obejmować pozbawienie wolności, ograniczenie wolności lub grzywnę.
4. Narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 KK.) – Kosmetolog może być ukarany pozbawieniem wolności do 3 lat za nieprofesjonalnie przeprowadzony zabieg, bez zachowania standardów higienicznych lub z użyciem niewłaściwych preparatów.
5. Przekroczenie uprawnień (art. 192 KK.) – Wykonanie zabiegów medycznych zarezerwowanych dla lekarzy może skutkować karą pozbawienia wolności do 2 lat.
6. Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 KK.) – Zabieg bez zgody klienta może być uznany za naruszenie nietykalności cielesnej, za co grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

Jak skutecznie zabezpieczyć się przed poniesieniem odpowiedzialności karnej?

Aby minimalizować ryzyko odpowiedzialności karnej, kosmetolodzy powinni przestrzegać kilku podstawowych zasad:

1. Posiadanie odpowiednich kwalifikacji – Kosmetolog powinien posiadać wymagane kwalifikacje, nie może wykonywać zabiegów przekraczających jego kompetencje zawodowe, tj. zabiegów medycznych.
2. Edukacja – Stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i uczestnictwo w kursach doskonalących.
3. Przestrzeganie standardów i procedur – Wykonywanie zabiegów zgodnie z ustalonymi protokołami i wytycznymi.
4. Dokładna konsultacja przedzabiegowa – Kosmetolog powinien przeprowadzić dokładny wywiad z klientem, informując go o wszystkich aspektach zabiegu, możliwych ryzykach oraz przeciwwskazaniach.
5. Stosowanie bezpiecznych metod i preparatów – Kosmetolog musi używać tylko sprawdzonych i bezpiecznych produktów oraz przestrzegać procedur sterylizacji narzędzi.
6. Prowadzenie dokumentacji zabiegowej – Każda procedura powinna być dokładnie udokumentowana, co może stanowić dowód w ewentualnym postępowaniu sądowym.
7. Ubezpieczenie zawodowe – Wykupienie polisy ubezpieczeniowej chroniącej przed roszczeniami klienta.

Analiza orzecznictwa polskich sądów pokazuje, że kosmetolodzy mogą ponosić odpowiedzialność karną za nieprawidłowo wykonane zabiegi, zwłaszcza gdy prowadzą one do poważnych uszkodzeń zdrowia klientów.

Ważne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji oraz przestrzeganie standardów zawodowych i higienicznych.

Przykłady z sali sądowej

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2016 r., sygn. akt V KK. 249/15

Kosmetolog przeprowadził zabieg chemicznego złuszczania skóry bez odpowiednich kwalifikacji, co doprowadziło do uszkodzeń skóry u klientki. Sąd uznał, że działanie kosmetologa naraziło klientkę na niebezpieczeństwo utraty zdrowia i wymierzył karę pozbawienia wolności w zawieszeniu.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 lutego 2017 r., sygn. akt II AKa 276/16

Kosmetolog przeprowadził zabieg iniekcji wypełniaczy bez odpowiednich kwalifikacji, co doprowadziło do powikłań zdrowotnych u klientki. Sąd skazał kosmetologa na karę pozbawienia wolności z zawieszeniem za nieumyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 maja 2019 r., sygn. akt VIII K 212/18

Kosmetolog przeprowadził zabieg mikrodermabrazji bez zachowania standardów higienicznych, co skutkowało infekcją skóry. Sąd skazał kosmetologa na karę grzywny za nieumyślne narażenie klientki na niebezpieczeństwo utraty zdrowia.

Wyrok Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2020 r., sygn. akt IV K 283/19

Kosmetolog przeprowadził zabieg mezoterapii igłowej bez przeszkolenia, co doprowadziło do powikłań zdrowotnych. Sąd skazał kosmetologa na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu i zobowiązał do zapłaty odszkodowania.

Źródła:

1. Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych
2. Wolters Kluwer, Orzecznictwo Sądów Polskich