Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest hiperkeratoza?

• Czym się różni odcisk od brodawki wirusowej?

• Jak usunąć odcisk?

Odciski – Zmianie pór roku towarzyszy zmiana obuwia, z którą wiążą się u większości klientów gabinetów specjalistycznej pielęgnacji stóp bardzo duże problemy. Pojawiają się ponownie „uśpione” latem odciski. Czym są odciski, skąd się biorą i jak możemy sobie z nimi radzić? Hiperkeratoza (łac. hyperkeratosis) to nadmierne i przyspieszone namnażanie komórek w warstwie podstawnej naskórka, a następnie ich rogowacenie i gromadzenie w warstwie rogowej. Proces ten jest reakcją obronną na działanie czynników drażniących.

Nadmierne rogowacenie naskórka w obrębie stóp najczęściej wywoływane jest przez:
– intensywny ucisk, który spowodowany jest deformacjami kostnymi w obrębie stopy,
– deformacje kostne – m.in.: Hallux valgus, Hallux rigidus, palce młotkowate, płaskostopie poprzeczne,
– skaleczenia,– nadmierne ścieranie skóry za pomocą tarki lub podczas frezowania skóry w gabinecie kosmetycznym,
– oparzenia lub odmrożenia,
– czynniki chemiczne, np. mocznik w stęż. >15%, kwas salicylowy, kwas mlekowy.

Do pozostałych czynników powodujących tworzenie się hiperkeratoz należą:
– choroby  – cukrzyca, RZS, choroby układu krążenia, zaburzenia pracy wątroby i nerek, grzybica,
– zaburzenia gospodarki hormonalnej,
– alergie,
– suchość skóry,
– nadwaga,
– nadmierna potliwość,
– niedobór witaminy A i D,
– wady postawy oraz nieprawidłowo dobrane obuwie,
– nieprawidłowa pielęgnacja skóry stóp (zbyt częste usuwanie zrogowaciałego naskórka).  Hiperkeratozy mogą towarzyszyć genodermatozom (choroby skóry uwarunkowane genetycznie), takim jak np.: łuszczyca, rogowiec dłoni i stóp, choroba rybiej łuski, atopowe zapalenie skóry.

TYPY HIPERKERATOZ
Wyróżniamy następujące typy hiperkeratoz:
– odciski,
– modzele,
– nagniotki,
– pękające pięty,
– infekcje grzybicze i bakteryjne.

ODCISK Clavus

Odcisk (nagniotek) to ognisko odgraniczonej hiperkeratozy, tworzącej się na skutek nieciągłego, ale przewlekłego punktowego ucisku na mały obszar skóry. Zmiany te mają charakterystyczny żółtawy kolor i okrągły kształt, najczęściej są delikatnie wypukłe. Ich średnica waha się między 1 mm a 20 mm. Głównym elementem odróżniającym odcisk od modzela jest centralny rogowy czop, tzw. rdzeń. Trzpień odcisku często sięga głęboko, nawet do okolic okostnej, przez co drażni zakończenia nerwowe, powodując dotkliwy ból. Odciskom może towarzyszyć zaczerwienienie skóry zlokalizowane dookoła zmiany.

Rodzaje odcisków:
– Clavus durus (Cd) – zawiera jądro, zbudowany jest ze zwartej i twardej masy ułożonej warstwowo;
– Clavus mollis (Cm) – odcisk miękki;
– Clavus vascularis (Cv) – odcisk z zawartością drobnych naczyń krwionośnych;
– Clavus neurovascularis (Cnv) – odcisk nerwowo-naczyniowy;
– Clavus neurofibrosis (Cnf) – odcisk nerwowo-włóknisty;
– Clavus papilaris (Cp) – odcisk brodawkowy, nawracający;
– Clavi miliares (Cmil) – odciski mnogie.

Miejsca występowania odcisków:
– palce stóp – okolica grzbietowa palców; boczna i przyśrodkowa powierzchnia palców – Clavus mollis; okolica podeszwowa palca – Clavus appex,
– przodostopie – głowy kości śródstopia,
– wały paznokciowe (Clavus sulcus),
– przestrzenie podpaznokciowe (Clavus subungualis).

W praktyce najczęściej odciski dzielimy na:
– twarde – zlokalizowane na podeszwie stopy lub boczno-grzbietowej powierzchni palca stopy,
– miękkie – zlokalizowane między palcami stóp. Odciski nie są tylko problemem estetycznym, powodują bardzo silne dolegliwości bólowe.

RÓŻNICOWANIE

W różnicowaniu należy brać pod uwagę takie zmiany jak modzele czy brodawki wirusowe. Bardzo często odciski są mylone z brodawkami wirusowymi. Aby zniwelować możliwość pomyłki, podczas rozróżniania zmian należy pamiętać o kilku najważniejszych różnicach między odciskami a brodawkami. Czym się różni odcisk o brodawki?

Wielu klientów trafia do gabinetu specjalistycznej pielęgnacji stóp już po samodzielnym zastosowaniu leczenia domowego. Często zdarza się, że leczą brodawkę wirusową preparatami na odciski dostępnymi w aptece. Takie postępowanie skutecznie zamazuje obraz zmiany skórnej, przez co nie potrafimy jednoznacznie stwierdzić, czy mamy do czynienia z odciskiem, czy brodawką wirusową. Jeżeli mamy wątpliwości, pomocne będzie delikatne ścięcie zrogowaciałej warstwy zewnętrznej, w przypadku nagniotka widoczny będzie rdzeń, natomiast w przypadku brodawki wirusowej – punktowe krwawienie.

LECZENIE

Po rozpoznaniu zmiany w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp usuwamy odcisk za pomocą odpowiednich narzędzi, frezów i preparatów. Niestety, większość odcisków spowodowanych deformacjami stopy (np. palec młotkowaty) ma charakter nawrotowy, dlatego niezbędna w takim przypadku jest konsultacja ortopedyczna. Niezwykle ważne jest stosowanie się klienta do zaleceń specjalisty, dotyczących pielęgnacji domowej oraz zachowanie przy tym systematyczności i dyscypliny. Przy tego typu schorzeniach, wraz ze specjalistyczną pielęgnacją stóp w gabinecie, pomocne mogą być również ortezy, odpowiednio dobrane obuwie, odciążenie bolesnych miejsc czy dobór indywidualnych wkładek korygujących deformację stopy.