Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie są podstawowe procesy dot. higieny pracy w salonie?

• Czym różni się sterylizacja na sucho od tej na mokro?

• Jaki są normy opakowania do sterylizacji?

Procedury i wymogi w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp – Świadczenie usług w zakresie specjalistycznej pielęgnacji stóp wiąże się z prawidłową dezynfekcją i sterylizacją narzędzi oraz miejsca pracy. Gabinety powinny być wyposażone w odpowiedni sprzęt sterylizujący narzędzia oraz preparaty do dezynfekcji, innym rozwiązaniem jest współpraca z zewnętrznymi firmami zajmującymi się sterylizacją, jednak to wiążę się z większymi kosztami i posiadaniem dużej liczby narzędzi potrzebnych do wykonania zabiegu.

Podczas wykonania zabiegów w obrębie stóp (np. usuwanie odcisków, korekcja wrastającej płytki paznokciowej czy praca ze stopą cukrzycową) często dochodzi do przerwania ciągłości naskórka, co związane jest z zakażeniami. Dbając o bezpieczeństwo i komfort psychiczny pacjenta gabinet podologiczny musi zapewnić odpowiednio wysterylizowane narzędzia oraz zdezynfekowane miejsce pracy. Narzędzia należy poddawać procesom dezynfekcji i sterylizacji w celu zabicia mikroorganizmów. Sprzęt do sterylizacji narzędzi musi być poddawany kontrolom za pomocą wskaźników chemicznych i biologicznych oraz sprawdzaniu parametrów fizycznych dezynfekcji i sterylizacji. Gabinety powinny być wyposażone w stanowisko do dezynfekcji i sterylizacji narzędzi. Odpowiednie procedury w gabinecie mają być dowodem, że w przypadku wszystkich zabiegów, podczas których dochodzi do zerwania ciągłości naskórka, pracujemy sprzętem wysterylizowanym lub jednorazowym. Pracując z pacjentem nie możemy zapominać o higienie rąk oraz odpowiedniej dezynfekcji i sterylizacji sprzętu. Narzędzia i ręce personelu są najczęstszym źródłem zakażeń, dlatego ważne jest opracowanie procedur dekontaminacji. Musimy również pamiętać, że środki do dezynfekcji w sprayu lub aerozolu służą wyłącznie do dezynfekcji powierzchni trudno dostępnych. Pozostałe powierzchnie powinny być dezynfekowane odpowiednimi ściereczkami przeznaczonymi do tego celu.

Co na to prawo

Najważniejszym aktem prawnym regulującym zasady naszej pracy jest Ustawa z 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Artykuł 16 ustawy 1 mówi: „Osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych podejmujące czynności, w trakcie wykonania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, są zobowiązane do wdrożenia i stosowania procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi”.

Trzy podstawowe procesy w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp to:

– dekontaminacja – proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie, dezynfekcję i sterylizację,

– dezynfekcja – proces redukcji ilości biologicznych czynników chorobotwórczych przez zastosowanie metod fizycznych i chemicznych,

– sterylizacja – proces niszczenia zdolnych do namnażania się form biologicznych czynników chorobotwórczych.

Wykonywane czynności podczas procesu dekontaminacji w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp:

1. Mycie i dezynfekcja narzędzi;
2. Płukanie narzędzi wodą uzdatnioną;
3. Suszenie narzędzi;
4. Konserwacja narzędzi;
5. Pakowanie narzędzi w rękawy papierowo-foliowe;
6. Sterylizacja narzędzi;
7. Odpowiednie przechowywanie.
Proces mycia i dezynfekcji narzędzi polega na umieszczeniu ich w myjce, w której znajduje się płyn do dezynfekcji. Myjka powinna być zakryta, ponieważ preparaty do dezynfekcji nie są obojętne dla naszego zdrowia, jednocześnie utleniają się i tracą swoją wartość. Płyn do dezynfekcji powinien być sporządzony według zaleceń producenta, a woda wykorzystana do rozcieńczenia roztworu tylko i wyłącznie destylowana. Narzędzia powinny być otwarte (cęgi, cążki), całkowicie zanurzone w roztworze. Kolejną czynnością jest dokładne przepłukanie narzędzi w celu pozbycia się płynu oraz dokładne osuszenie, aby zapobiec korozji. Zdezynfekowane i osuszone narzędzia należy umieścić w rękawach papierowo-foliowych. Można je pakować w tak zwanych pakietach lub pojedynczo.

Normy opakowania do sterylizacji to:
– odpowiednia wielkość, marginesy aseptycznego otwarcia pakietu ok. +3 cm dłuższy rękaw niż narzędzia, 2––3 cm marginesu na boki,
– wskaźnik chemiczny potwierdzający właściwości chemiczne (paski testowe),
– zabezpieczenia ostrych narzędzi (osłonka, która gwarantuje, że nie będzie uszkodzony rękaw).

Na sucho czy na mokro

Proces sterylizacji narzędzi zachodzi za pomocą wysokiej temperatury, która inaktywuje drobnoustroje przez utlenienie ich składników wewnątrzkomórkowych, ponadto denaturuje białko, powodując tworzenie się dużych agregatów białkowych (koagulację). Najskuteczniejszymi środkami do sterylizacji materiałów są gorąca para wodna i suche gorące powietrze. Sterylizację parową przeprowadza się w autoklawach wypełnionych parą nasyconą pod ciśnieniem przez 15 minut w temperaturze 121 stopni C. Gorące suche powietrze jest mniej skuteczną metodą niż para wodna, dlatego też jest konieczne stosowanie wyższej temperatury przez dłuższy czas. Zaletą gorącego suchego powietrza jest to, że nie koroduje metali ani nie wpływa na powierzchnie szklane.

Pod kontrolą

Sprzęt sterylizujący narzędzia powinien być poddawany stałym kontrolom. Wskaźniki biologiczne zostały zaprojektowane specjalnie do szybkiego i rutynowego kontrolowania procesów sterylizacji parowej. Całkowita konstrukcja zawiera nośnik ze sporami GEOBACILLUS oraz ampułkę zawierającą bakteriologiczne środki przekazu. Nośnik sporów oraz ampułka znajdują się w plastikowej fiolce z brązową nakrętką. Ważnym elementem jest dokumentacja każdego sterylizatora znajdującego się w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp. Powinna być przeprowadzana na przykład w zeszycie, oddzielnie dla każdego sterylizatora, i przechowywana minimum 10 lat.
Dezynfekcję powierzchni gabinetowych oraz powierzchni trudno dostępnych należy przeprowadzać za pomocą aerozoli, spryskiwaczy lub ściereczek dezynfekujących. W gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp powstają odpady takie jak w szpitalu, dlatego postępowanie z nimi musi być analogiczne. Ostre narzędzia (skalpele) z materiałem biologicznym powinny trafiać do twardych pojemników (czerwone pojemniki o twardych ścianach), a następnie do utylizacji.
Zachowanie odpowiednich procedur i wymogów w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp jest ważnym elementem wpływającym na komfort naszej pracy, a przede wszystkim na bezpieczeństwo pacjenta odwiedzjącego gabinet.