Z tego artykułu dowiesz się:

• w jaki sposób nieprawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy wpływa na stan i wygląd skóry oraz jej przydatków

• jak stworzyć bezpieczne i skuteczne programy kompleksowej opieki kosmetologicznej dla klientów chorobami tarczycy- w jakich zaburzeniach i chorobach tarczycy występuje świąd skóry?

• kiedy klienci borykają się z nadmierną potliwością i rumieniem?

W trzeciej części kompendium wiedzy o zaburzeniach funkcjonowania tarczycy dr Joanna Klonowska wyjaśnia, w jaki sposób nieprawidłowe wydzielanie hormonów tego niewielkiego gruczołu wpływa na stan i wygląd skóry oraz jej przydatków. Dzięki tej wiedzy stworzysz profesjonalne, bezpieczne i skuteczne programy kompleksowej opieki kosmetologicznej dla klientów z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy oraz innymi problemami związanymi z tym narządem.

Oddziaływanie chorób tarczycy na skórę, włosy i paznokcie wiąże się ściśle z osią podwzgórze-przysadka-tarczyca. Podwzgórze, wydzielające tyreoliberynę (TRH), odpowiedzialne jest za stymulację przysadki, która w następstwie wydziela hormon tyreotropowy (TSH). Kolejnym etapem tej osi jest pobudzanie tarczycy do wydzielania tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Ich rolą jest działanie na zasadzie zapętlania, czyli hamowanie wydzielania na osi. Dzięki temu zostaje osiągnięty stan homeostazy – dynamicznej równowagi organizmu. W przypadku kiedy droga ta zostaje zaburzona, dochodzi do wzmożonej lub zbyt niskiej produkcji hormonów. Objawia się to między innymi zmienionym wyglądem skóry i jej przydatków. U osób chorych na nadczynność lub niedoczynność tarczycy budowa skóry i jej przydatków nie ulega zmianie. Jednak funkcje mogą zostać znacznie zaburzone. 

Nadczynność tarczycy a stan i wygląd skóry oraz jej przydatków

Skóra Osoby chore na nadczynność tarczycy, wynikającą z nadmiernego wydzielania hormonów tarczycowych, najczęściej się borykają z uczuciem ciepła skóry, wzmożoną potliwością i rumienieniem. Dolegliwości te, towarzyszące chorym codziennie, nie są indukowane sytuacjami stresowymi. Są ściśle związane ze wzmożeniem metabolizmu oraz wynikającym z tego nasileniem termogenezy. Powoduje to wzrost czynności gruczołów potowych, a także rozkurcz mięśni ściany naczyń, poszerzenie ich światła oraz otwarcie zamkniętych zespoleń tętniczo-żylnych w neurogennym mechanizmie termoregulacji. Bardzo często dochodzi wtedy do nadmiernej potliwości, szczególnie rąk, przez co osoby chore odczuwają na dłoniach wzmożoną wilgotność.  Skóra osób z nadczynnością tarczycy jest bardzo gładka, określana jako aksamitna i wyjątkowo delikatna. W wyniku nadprodukcji łoju przez gruczoły łojowe staje się błyszcząca i sprawia wrażenie tłustej. Na skutek wzmożonej aktywności gruczołów łojowych występują objawy łojotoku (czy wręcz łojotokowego zapalenia skóry). Obejmują one zawyczaj skórę głowy, twarzy, klatki piersiowej i okolice genitaliów. U wielu osób, mimo iż występuje nadprodukcja łoju, skóra ma tendencję do nadmiernej utraty wody. Chorzy uskarżają się wtedy na świąd i pieczenie skóry. Często pojawia się u nich pokrzywka. Sprzyja temu występująca u nich nadpobudliwość. Skóra osób z nadczynnością ma tendencję do nadmiernej utraty wody – chorzy uskarżają się wtedy na świąd i pieczenie  Niejednokrotnie można się również spotkać z nasiloną pigmentacją. Objawia się ona występowaniem zbrązowienia skóry i ciemniejszych plam zwanych ostudą. Problem ten znacznie częściej dotyka kobiet. Dotyczy w większości przypadków wyłącznie niektórych okolic twarzy, takich jak czoło, obszar nad górną wargą oraz policzki. Zmiany te są zauważalne, rzadko bledną i nasilają się pod wpływem promieniowania słonecznego. W chorobie Gravesa-Basedowa przebarwienia dotyczyć mogą również skóry powiek – jest to tak zwany objaw Jellinka. Charakterystyczny dla choroby Gravesa-Basedowa przebiegającej z nadczynnością tarczycy jest także tak zwany obrzęk śluzowaty podudzi. Początkowo dyskretny i przemijający, z czasem przyjmuje postać symetrycznych, powoli powiększających się naciekowych ognisk plackowatych o kolorze od białoróżowego do żółtoszarego. Zmiany te są twarde i niebolesne.

Włosy Niekorzystne zmiany stanu włosów są ściśle związane z przyspieszeniem podstawowej przemiany materii. Wywiera to bezpośredni wpływ na zmianę cyklu długości życia włosa, który zostaje znacznie skrócony. Włosy o skróconym cyklu szybciej się starzeją, stają się osłabione, cieńsze, szybciej wypadają. Niejednokrotnie dochodzi do bardzo nasilonego wypadania włosów, nie zawsze równomiernego. Wtedy mamy do czynienia z łysieniem, a nawet łysieniem plackowatym. Włosy osób chorych są także nienaturalnie błyszczące, jakby pokryte woskiem – spowodowane jest to nadprodukcją łoju.

Paznokcie a zaburzenia funkcjonowania tarczycy

Paznokcie osób zmagających się z nadczynnością tarczycy często wyglądają bardzo nieestetycznie. Osobliwym objawem nadczynności gruczołu tarczowego jest poluzowanie struktury płytki paznokciowej, przedwczesne oddzielanie się płytki paznokciowej od łożyska i nagromadzenie pod nim powietrza – onycholiza (nie należy jednak onycholizy łączyć ze stanami zapalnymi i zakażeniami płytki). W rezultacie tego czubki paznokci podwijają się. Ich uniesienie powoduje, że paznokcie stają się pomarszczone, łamliwe, o nierównej powierzchni i czasem zmienionym kolorze. Może także dojść do powstania podłużnych wyżłobień i pobruzdowań w obrębie płytek paznokciowych, wklęśnięć, wgłębień, wgnieceń, pęknięć, a nawet ich zaniku. U chorych na niedoczynność tarczycy, z powodu spowolnienia procesów metabolicznych, paznokcie rosną bardzo wolno i łatwo się łamią. Na płytce paznokcia zauważalne są podłużne bruzdy, które wcale nie są spowodowane uszkodzeniem macierzy paznokcia czy nieodpowiednim pedikiurem lub manikiurem.

Niedoczynność tarczycy a stan i wygląd skóry oraz jej przydatków

Skóra
W przebiegu niedoczynności tarczycy, polegającej na niedostatecznej produkcji hormonów tarczycowych, skóra chorych jest zimna, blada (przyjmuje barwę woskowobiałą), sucha, szorstka oraz szybko traci swoją witalność. Owa utrata przez skórę witalności wpływa na przedwczesne jej starzenie.  Wydzielanie łoju i potu jest obniżone, dlatego mimo stosowania produktów nawilżających i natłuszczających skóra pozostaje sucha i łuszczy się. Obserwuje się często nadmierne rogowacenie naskórka, szczególnie w okolicy kolan i łokci (tzw. objaw brudnych łokci).  Ponadto niedoczynność tarczycy skutkować może odkładaniem w skórze śluzowej substancji zwanej mucyną, doprowadzając do tak zwanego obrzęku śluzowatego uogólnionego, w typowych przypadkach najczęściej zajmującego twarz (obrzęk warg, powiek, rozdęcie policzków). Obrzęk może również dotyczyć skóry kończyn. Jest on „ciastowaty”, co oznacza, że nie pozostawia wgłębienia po ucisku palcem. Dodatkowo często stwierdza się lekko żółte zabarwienie skóry okolicy nosowo-wargowej twarzy oraz dłoni i stóp na skutek nadmiernego odkładania w skórze tych lokalizacji karotenu.

Włosy
U chorych na niedoczynność tarczycy cebulki włosa stają się mocno osłabione. Dochodzi do miejscowego przerzedzenia włosów, które są zwykle bardzo suche i łamliwe, cienkie jak pajęczyna oraz bardzo podatne na uszkodzenia. W przebiegu choroby Hashimoto może wystąpić łysienie plackowate. Czasami obserwuje się również przerzedzenie 1/3 zewnętrznej części brwi, co zwane jest objawem Hertoghe’a. Chorzy na niedoczynność tarczycy mogą borykać się również z problemem hirsutyzmu, czyli nadmiernym owłosieniem typu męskiego u kobiet. Osoby chorujące na niedoczynność bądź nadczynność tarczycy borykają się z wieloma problemami dotyczącymi skóry, włosów czy paznokci. Wielu z nich można zapobiegać lub je minimalizować poprzez odpowiednią pielęgnację kosmetologiczną, która zostanie omówiona w kolejnej części cyklu.