W czwartej części cyklu artykułów o zaburzeniach funkcjonowania tarczycy dr Joanna Klonowska wyjaśnia, jak stworzyć profesjonalne, bezpieczne i skuteczne programy kompleksowej opieki kosmetologicznej dla klientów z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy. W tym wydaniu pod lupę bierzemy pielęgnację skóry twarzy i ciała, w kolejnym przeczytacie o tym, jak dbaćo paznokcie, włosy i skórę głowy.

Osoby z nadczynnością i niedoczynnością tarczycy na co dzień zmagają się z bardzo wieloma problemami skórnymi, na czym również bardzo cierpi ich sfera psychiczna. Dolegliwości kosmetologiczne dotyczą skóry oraz jej przydatków: włosów i paznokci. Wielu z nich można zapobiegać lub je minimalizować poprzez zaleconą przez kosmetologa odpowiednią pielęgnację. Należy jednak podkreślić,że stosowanie produktów kosmetycznych stanowi jedynie terapię zachowawczą, ukierunkowaną na skórne objawy zaburzeń pracy tarczycy. W przypadku poważnych problemów może wspomóc, jednak nie jest w stanie zastąpić właściwego leczenia zaleconego przez lekarza specjalistę. Najważniejsze jest oczywiście leczenie choroby podstawowej– nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

OPIEKA KOSMETOLOGICZNA W NADCZYNNOŚCI TARCZYCY

Osoby chore na nadczynność tarczycy najczęściej borykają się z uczuciem ciepła skóry, wzmożoną potliwością i rumienieniem. Dlatego też profesjonalna pielęgnacja polega głównie na wyciszeniu rumienia za pomocą zabiegów manualnych z preparatami łagodzącymi i uszczelniającymi naczynia krwionośne lub z zastosowaniem aparatury, np.: lampy Sollux z niebieskim filtrem, IPL, mezoterapii bezigłowej. Jednak ze względu na występującą nadwrażliwość skóry w przypadku metod aparaturowych należy stosować je ostrożnie, obserwując reakcje na wykorzystane czynniki fizykalne. Mimo występującej nadprodukcji łoju skóra osób chorych na nadczynność jest bardzo często odwodniona– ma tendencję do nadmiernej utraty wody. Chorzy uskarżają się wtedy na świąd i pieczenie skóry, szczególnie twarzy, ale również innych partii ciała, często pojawia się u nich pokrzywka. Dlatego w pielęgnacji gabinetowej należy wybierać zabiegi specjalistyczne, w których wykorzystywane są preparaty łagodne,zawierające składniki znane ze skutecznego działania nawilżającego i kojącego oraz bezpiecznego stosowania,projektowane na potrzeby tego typu dolegliwości. Składniki aktywne zapewniające inne działanie, np. przeciwzmarszczkowe lub regenerujące, muszą być starannie dobrane i dokładnie sprawdzone. Wykorzystanie w trakcie zabiegów preparatów opartych na olejach roślinnych bogatych w NNKT dodatkowo wzmocni barierę lipidową i uzupełni strukturę cementu między komórkowego w warstwie rogowej naskórka.

U kobiet z nadczynnością spotyka się problemy z utrzymaniem makijażu codziennego oraz problemy z zatuszowaniem występującego rumienia czy ostudy. Podkłady, ze względu na wzmożone ucieplenie cery, mogą szybko zmieniać swoją barwę na ciemniejszą, dodatkowo w przypadku nadprodukcji łoju i ciągłego zraszania go kropelkami potu makijaż nie jest trwały. Dlatego też dobór kosmetyków do makijażu powinien być szczególnie przemyślany.

   Jednym z etapów zabiegu powinna być maska o własnościach łagodzących i wychładzających. Przy projektowaniu planu pielęgnacyjnego i formułowaniu zaleceń do pielęgnacji domowej należy pamiętać, że najbardziej szkodzi nadmierna lub niewłaściwa pielęgnacja. Bardzo częste mycie oraz stosowanie agresywnych środków myjących (silnych detergentów) powoduje,że obecny na powierzchni skóry kwaśny hydrolipidowy film oraz mikroflora nie są w stanie w odpowiednim czasie się odtworzyć. Oczywiście przestrzeganie higieny i pielęgnacja są niezbędne, jednak należy stosować je w taki sposób, aby ich ilość i jakość nie naruszała równowagi bariery ochronnej. Nie należy myć skóry zbyt często i zbyt długo. Ważne jest także używanie odpowiednich kosmetyków. Powinno się unikać produktów zaburzających fizjologiczną wartość pH skóry, np. alkalicznych mydeł, które zmieniają kwaśne środowisko na zasadowe, tym samym sprzyjając patogenom. Szkodliwe jest częste dezynfekowanie skóry, ponieważ w ten sposób wyeliminowane zostają z jej powierzchni zarówno złe, jak i dobre mikroorganizmy. Niekorzystne działanie na naturalną barierę ochronną mają także niektóre składniki produktów kosmetycznych, np. konserwanty czy eksfolianty, które złuszczając wierzchnie warstwy naskórka,usuwają też znajdujący się na nich płaszcz hydrolipidowy oraz pożyteczne drobnoustroje. Należy mieć świadomość, że używając kosmetyków o działaniu przeciwbakteryjnym oraz zmniejszających wydzielanie łoju i potu, często szkodzimy w tworzeniu i utrzymaniu naturalnej warstwy ochronnej. Niejednokrotnie można się również spotkać z nasiloną pigmentacją. Objawia się ona występowaniem zbrązowienia skóry i ciemniejszych plam, zwanych ostudą. W tym przypadku należy zalecać zabiegi niwelujące przebarwienia i wyrównujące koloryt skóry.

OPIEKA KOSMETOLOGICZNA W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

W przebiegu niedoczynności, polegającej na niedostatecznej produkcji hormonów tarczycowych, skóra chorych jest zimna, blada (przyjmuje barwę woskowobiałą), sucha,szorstka. Prawidłowa pielęgnacja domowa skóry osób z niedoczynnością tarczycy powinna obejmować przede wszystkim delikatne preparaty do oczyszczania bez dodatku alkoholu, mydła i detergentów, które jej nie podrażniają i nie przesuszają, a także intensywnie nawilżający i regenerujący krem do twarzy lub balsam do ciała. Takie produkty pozwolą skutecznie nawilżyć skórę, zredukować jej szorstkość, zmniejszyć skłonności do pękania, wzmocnić warstwę hydrolipidową naskórka,a także utrzymać na jej powierzchni prawidłową mikroflorę. Należy pamiętać o tym, by aplikować grubszą warstwę kremu na mocno wysuszone łokcie, dłonie i kolana – miejsca,na których najczęściej obserwuje się nadmierne rogowacenie naskórka i które wymagają większej uwagi oraz silniejszego natłuszczania i nawilżania. Jeden lub dwa razy w tygodniu warto też wykonać w tych miejscach delikatnie złuszczający piling, który usunie martwe komórki naskórka i lepiej przygotuje skórę na przyjęcie aktywnych składników kosmetyków pielęgnacyjnych. Skóra osób z niedoczynnością tarczycy dobrze reaguje na zabiegi gabinetowe z głęboko nawilżającymi i natłuszczającymi składnikami: masłem shea, alantoiną,d-panthenolem, kwasem hialuronowym, proteinami jedwabiu,proteinami mlecznymi, mocznikiem, olejami– arachidowym, z orzechów macadamia, z awokado.Pacjentki z niedoczynnością tarczycy często odwiedzają gabinety kosmetologiczne w celu pozbycia się nadmiaru tkanki tłuszczowej i cellulitu. Profesjonalne zabiegi z użyciem aparatury i kosmetyków w znacznym stopniu pomogą pozbyć się niechcianej wagi i lipodystrofii. Zazwyczaj wymaga to jednak więcej czasu i cierpliwości niż u osób zdrowych oraz zmiany nawyków związanych ze stylem życia.

Podsumowanie

Osoby z nadczynnością i niedoczynnością tarczycy borykają się z bardzo wieloma problemami skórnymi. Jednak nie da się ich całkowicie zniwelować jedynie poprzez prawidłową pielęgnację. Najważniejsze jest wdrożenie leczenia, które powinno spowodować unormowanie poziomu hormonów tarczycowych we krwi. Rozpoczęte leczenie bardzo często przynosi skutki już po kilku miesiącach. Wtedy to kondycja skóry, włosów i paznokci ulega znacznemu polepszeniu. Ale leczenie i pielęgnacja to nie wszystko. Kluczowa dla stanu zdrowia chorego jest jego edukacja – jeśli lepiej pozna i zrozumie swoją chorobę i dzięki temu będzie przestrzegał zaleceń lekarskich oraz kosmetologicznych, pozwoli mu to na ograniczenie skórnych objawów chorób tarczycy. Realizowana zarówno przez lekarza, jak i przez kosmetologa nie powinna się jednak ograniczać jedynie do informacji i zaleceń dotyczących leczenia za pomocą leków czy pielęgnacji skóry za pomocą kosmetyków. Pacjent powinien sobie uświadomić to wszystko, co należy i czego nie należy robić, by optymalizować efektywność terapii. Chodzi tu o zmianę nawyków wynikających ze stylu życia. Konstruując program opieki kosmetologicznej dla osób z nadczynnością tarczycy należy unikać:

– produktów mocno perfumowanych, zawierających barwniki,
– pilingów mechanicznych i produktów głęboko złuszczających,
– mikrodermabrazji, kawitacji,
– rozgrzewającej fototerapii,
– intensywnego masażu,
– podgrzewania, łaźni parowych,
– nadmiernej ilości produktów i procedur aparaturowych przyspieszających wnikanie substancji.

Niezwykle istotny, pozytywny wpływ na ograniczanie ognisk zapalnych w przebiegu tego schorzenia ma np. odpowiednia dieta i suplementacja.Dlatego też zarówno lekarze, jak i kosmetolodzy w swoich działaniach edukacyjnych powinni wspólnie zachęcać chorych do zmiany nawyków żywieniowych.Biorąc pod uwagę fakt, iż liczba osób cierpiących na choroby tarczycy stale rośnie, gabinety kosmetologiczne muszą być przygotowane na zaproponowanie chorym specjalistycznej pielęgnacji ich zmienionej skóry. Z powodu wielu problemów terapeutycznych i wynikającej z tego ogromnej odpowiedzialności, kosmetologiczne programy pielęgnacyjne powinny być przede wszystkim oparte na rzetelnej wiedzy na temat etiopatogenezy, objawów i przebiegu chorób tarczycy. Po drugie, przy konstruowaniu takich programów zalecane, a nawet niezbędne jest współdziałanie kosmetologa z lekarzem endokrynologiem i/lub dermatologiem, ponieważ tylko dobra współpraca na linii pacjent–lekarz–kosmetolog jest w stanie przynieść satysfakcjonujące efekty. Kosmetolodzy powinni być przygotowani do kompleksowego konsultowania chorych, włączając w to poradnictwo, jak i czym pielęgnować skórę w warunkach domowych oraz korektę nawyków związanych ze stylem życia (dieta, warunki życia i pracy itd.). Wyrobienie u chorych odpowiednich nawyków, szczególnie pielęgnacyjnych, może sprawić,że nie będą oni tak mocno odczuwali dolegliwości związanych z zaburzeniami pracy tarczycy.