Z tego artykułu dowiesz się:

• czym różni się SPF 30 od SPF 50 i dlaczego sposób aplikacji ma większe znaczenie niż sama liczba na opakowaniu,
• jakie są rodzaje filtrów przeciwsłonecznych i jak dobrać je do typu skóry oraz preferencji użytkownika,
• jak wspierać ochronę skóry przed słońcem poprzez odpowiednie nawodnienie i pielęgnację antyoksydacyjną.

Słońce pełni ważną rolę w naszym życiu – poprawia nastrój, reguluje rytm dobowy i wspiera produkcję witaminy D. Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV) niesie za sobą konkretne ryzyka – od przyspieszonego starzenia się skóry i przebarwień, po zmiany nowotworowe.

Z tego względu ochrona przeciwsłoneczna powinna być traktowana jako stały, całoroczny element pielęgnacji skóry. W niniejszym artykule omawiamy, czym jest promieniowanie UV, jak interpretować wartości SPF, na czym polegają różnice między filtrami oraz jak wspierać ochronę przeciwsłoneczną poprzez odpowiednią pielęgnację.

Promieniowanie UV – zakresy i ich wpływ na skórę

Promieniowanie ultrafioletowe obejmuje trzy zakresy długości fal:

• UVC (100–280 nm) – najbardziej energetyczne i potencjalnie najgroźniejsze promieniowanie, które jest niemal całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową i nie dociera do powierzchni Ziemi.
• UVB (280–315 nm) – działa głównie na poziomie naskórka. To ono odpowiada za powstawanie rumienia, oparzeń słonecznych oraz zmian w DNA komórek skóry.
• UVA (315–400 nm) – przenika do głębszych warstw skóry właściwej. Odpowiada za degradację włókien podporowych, powstawanie przebarwień i procesy fotostarzenia.

Wskaźnik SPF (Sun Protection Factor) odnosi się wyłącznie do ochrony przed promieniowaniem UVB. Choć wiele produktów zawiera również składniki chroniące przed UVA, nie są one określane oddzielnym wskaźnikiem liczbowym. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, poziom ochrony UVA w produkcie z filtrem powinien wynosić co najmniej 1/3 wartości SPF.

SPF – co naprawdę oznacza ten wskaźnik?

SPF określa, ile razy dłużej można przebywać na słońcu bez wystąpienia rumienia, w porównaniu do skóry niechronionej. Warto jednak podkreślić, że są to dane uzyskane w warunkach laboratoryjnych, przy zastosowaniu odpowiedniej ilości produktu oraz braku czynników zakłócających (np. potu, tarcia, kąpieli).

SPF informuje zarówno o czasie ochrony, jak i pokazuje procentową ilość promieniowania UVB, które zostaje zablokowane:

Wyższy SPF teoretycznie zapewnia dłuższą ochronę. Pojawia się jednak pytanie: czy chroni nas także przed znacząco większą ilością promieniowania? Różnica między SPF 30 a SPF 50 wynosi zaledwie 1,3%, a między SPF 50 a SPF 100 jest to niecały punkt procentowy. To pokazuje, że skuteczna fotoprotekcja nie polega wyłącznie na wyborze najwyższego możliwego wskaźnika.

Rodzaje filtrów – fizyczne, chemiczne i mieszane

Filtry przeciwsłoneczne dzielimy na:

• fizyczne (mineralne) – odbijają i rozpraszają promieniowanie UV na powierzchni skóry,
• chemiczne (organiczne) – absorbują promieniowanie i przekształcają je w energię cieplną,
• mieszane – łączą działanie obu typów filtrów, umożliwiając skuteczniejszą i szerszą ochronę.

Każdy z nich różni się nie tylko mechanizmem działania, ale także odczuciem na skórze i tolerancją. Wybór odpowiedniego rodzaju powinien uwzględniać potrzeby konkretnego użytkownika i jego komfort – ponieważ systematyczność stosowania jest równie ważna jak sam skład produktu.

SPF w praktyce – najczęstsze błędy

Aby produkt z filtrem zadziałał zgodnie z deklaracją, musi zostać nałożony w ilości ok. 2 mg na cm² skóry. W praktyce jednak większość użytkowników stosuje znacznie mniejsze ilości – średnio 1/4 zalecanej dawki – co przekłada się na znaczący spadek rzeczywistej ochrony. Dodatkowo, kontakt z wodą, pocenie się czy mechaniczne ścieranie skóry (np. ręcznikiem lub ubraniem) mogą dodatkowo obniżyć skuteczność działania produktu.

W takich warunkach nawet najwyższy SPF nie będzie spełniał swojej funkcji, jeśli nie zostanie reaplikowany regularnie, najlepiej co 2–3 godziny oraz po każdej kąpieli wodnej lub wysiłku fizycznym.

Nawodnienie i antyoksydacja – filary pielęgnacji wspierającej ochronę

Promieniowanie UV generuje wolne rodniki tlenowe, które zaburzają procesy regeneracyjne, uszkadzają struktury komórkowe i przyspieszają procesy starzenia. Dodatkowo zwiększa się przeznaskórkowa utrata wody, co prowadzi do przesuszenia i większej podatności na podrażnienia.

Dlatego ochrona przeciwsłoneczna powinna być wspierana przez codzienną pielęgnację skoncentrowaną na utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia skóry oraz neutralizacji stresu oksydacyjnego. Działania te nie zastępują filtrów, ale zwiększają odporność skóry i poprawiają jej tolerancję na ekspozycję UV.

Podsumowanie

Zarówno SPF 30, jak i SPF 50 zapewniają wysoką ochronę przeciwsłoneczną, pod warunkiem ich prawidłowego stosowania. Kluczowe znaczenie ma ilość aplikowanego produktu oraz systematyczna reaplikacja, bez których nawet najlepiej opracowana formuła nie spełni swojej roli.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z filtrem – o różnych konsystencjach, wykończeniach i właściwościach sensorycznych. Dobór takiego produktu, którego stosowanie jest komfortowe i przyjemne, znacząco zwiększa szansę na jego codzienne używanie, a tym samym realną ochronę skóry.