Wpływ innych czynników na etiopatogenezę schorzenia | Trądzikiem osób dorosłych określa się występowanie zmian charakterystycznych dla trądziku pospolitego (łac. Acne vulgaris) u osób powyżej 25 r. ż. Określenie trądzik dorosłych (Acne tarda) pojawiło się w latach 90-tych XX w., gdy zaobserwowano wzrost średniej wieku osób dotkniętych zmianami trądzikowymi.

Mechanizm powstawania zmian u dorosłych jest taki sam, jak w przypadku trądziku młodzieńczego:

·         hiperkeratoza ujść mieszków włosowych,
·         zwiększona produkcja sebum,
·         kolonizacja przez bakterie Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes),
·         rozwój stanu zapalnego.

Obraz kliniczny

Tym, co wyróżnia trądzik osób dorosłych jest jego obraz kliniczny. U dorosłych dominują zmiany zapalne o charakterze krost i grudek zlokalizowane głównie na żuchwie, brodzie i w dolnej części policzków. Wykwity utrzymują się dłużej i częściej, niż w przypadku młodzieży, pozostawiają ślad w postaci przebarwień pozapalnych. Badania pokazują, że kobiety są niemal 5-krotnie częściej narażone, niż mężczyźni. Wynika to bezsprzecznie z funkcjonowania ich układu hormonalnego, którego gospodarka podlega stałym wahaniom. Ale czy to oznacza, że tylko hormony są przyczyną trądziku u dorosłych? Od kilku lat wiadomo, że etiopatogeneza schorzenia jest złożona, a wpływ na jego rozwój ma szereg czynników.

Dieta

Sposób odżywiania się od dawna łączono z kondycją skóry. W przypadku korelacji rozwoju trądziku z dietą, na pierwszy plan wysuwa się tzw. dieta zachodnia, obfitująca w węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym (IG) oraz krowie mleko i jego przetwory, a uboga w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Spożywanie w nadmiarze tego typu produktów, zwłaszcza tych o wysokim IG, nie tylko prowadzi do otyłości, insulinooporności i zaburzeń hormonalnych, co ma wpływ na ogólny stan skóry, ale także bezpośrednio oddziałuje na gruczoły łojowe. Nadmierna podaż substancji o wysokim IG powoduje wzrost stężenia insuliny i wydzielanie hormonu wzrostu, co indukuje syntezę insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1). Hiperinsulinemia i podwyższone IGF-1 zwiększają lipogenezę, rozrost gruczołów łojowych i łojotok. Potwierdzeniem tego ma być fakt, iż osoby cierpiące na karłowatość i związany z tym niedobór IGF-1, nie chorują na trądzik.

Nabiał nabiałowi nierówny

Pogorszenie stanu skóry trądzikowej w wyniku spożywania dużych ilości nabiału wynika z obecności w nich hormonów i ich prekursorów. Ostatnie badania naukowe jednak pokazują, że istotna jest głównie duża konsumpcja mleka odtłuszczonego. Nie wykazano pogorszenia stanu skóry w wyniku spożywania mleka pełnotłustego, a sfermentowane produkty mleczne u niektórych chorych poprawiały kondycję skóry trądzikowej.

Niedobory WNKT

Niekorzystny wpływ na przebieg choroby wywiera także niedobór wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT), który powoduje zagęszczenie sebum i zaczopowanie mieszków włosowych. Bogate w WNKT oleje rybie zawierają kwas eikozapentaenowy (EPA), który hamuje powstawanie leukotrienu B będącego czynnikiem prozapalnym.

Stres

Stres jest istotnym czynnikiem zaostrzającym przebieg trądziku. Przewlekły stres stymuluje wydzielanie androgenów, cytokin prozapalnych oraz rozrost gruczołów łojowych i ich wzmożoną sekrecję. Ponadto w trakcie stresu psychicznego wydzielane są z keratynocytów, fibroblastów i komórek śródbłonka naczyń neuropeptydy, które przyczyniają się do nasilenia zmian zapalnych oraz wzrostu wydzielania sebum. Napięcie nerwowe ma także niekorzystny wpływ na tempo gojenia się zmian i regeneracji tkanek, co powoduje przedłużenie występowania objawów klinicznych i może skutkować trwałymi powikłaniami.

Nieodpowiednia pielęgnacja

Trądzik kosmetyczny (łac. Acne cosmetica) dotyczy bardzo często dorosłych. Wywołują go produkty o działaniu komedogennym, m. in.: parafina, lanolina czy masło kakaowe. Częste u kobiet zjawisko stosowania dużej ilości produktów pielęgnacyjnych i upiększających, może być przyczyną powstawania zmian trądzikowych. Substancje wnikają do mieszków włosowych, powodując ich zaczopowanie i rozwój stanu zapalnego. Pacjenci cierpiący na trądzik wykazują, także tendencję do intensywnego mycia skóry w celu jej odtłuszczenia. Praktyki takie mogą doprowadzić do uszkodzenia bariery ochronnej naskórka, odwodnienia skóry i zaostrzenia stanu zapalnego. Zastrzeżenia budzą też produkty myjące o charakterze antybakteryjnym, które niszczą mikrobiom skóry, będący naturalną ochroną przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Skóra trądzikowa wymaga przede wszystkim przywrócenia równowagi. Podsumowując, problem etiologii schorzenia jest złożony i wciąż analizowany, jednak już dziś wiemy, że składa się na niego szereg dodatkowych czynników. Powyższe informacje to tylko część dostępnej aktualnie wiedzy na ten temat.