Dzięki zdefiniowaniu pojęcia ekspozomu oraz wchodzących w jego skład czynników, możliwe stało się kompleksowe diagnozowanie wyzwań w odniesieniu zagadnień zdrowia i urody – w tym skóry – oraz równie całościowy dobór zestawu remediów. Postęp w dziedzinie kosmetologii, jakkolwiek pełen wyzwań, czyni te ostatnie osiągalnymi.

Ekspozom to termin stosowany w badaniach nad skórą, któremu poświęca się wiele uwagi na odbywających się aktualnie konferencjach naukowych – stał się on inspiracją dla innowacji w przemyśle kosmetycznym. Po raz pierwszy pojęcie to zostało sformułowane w 2005 roku przez profesora Christophera Wilda, który zajmował się epidemiologią nowotworów. Ekspozom zdefiniowano jako miarę wszystkich czynników niegenetycznych, na które jest narażona dana osoba każdego dnia w ciągu całego swojego życia, od momentu poczęcia do śmierci, a także intensywności, z jaką ekspozycja na wspomniane czynniki wpływa na organizm, w tym zdrowie, wygląd i starzenie się skóry.

Ekspozom w praktyce

Koncepcja ta odnosi się zarówno do skumulowanych czynników wewnętrznych, jak i zewnętrznych, takich jak:

• środowiskowe (smog, zanieczyszczenia chemiczne, klimat, różne rodzaje światła: ultrafioletowe (UV), niebieskie, widzialne… ),
• hormonalne,
• behawioralne, związane ze stylem życia (uboga dieta, brak aktywności fizycznej, stres, emocje, brak snu…).

Płynie z tego ten wniosek, że nasze codzienne wybory przekładają się na tak zwane czynniki ekspozomu, które mogą przyczyniać się do nasilenia tempa starzenia się skóry, a świadomość ich występowania jest niezwykle ważna, aby zapobiegać skutkom narażeń. Naukowcy starają się opracować możliwość określania indywidualnego profilu ekspozomu dla każdego z nas (podobnie jak w przypadku genomu), aby skutecznie walczyć ze wszystkimi przyczynami, które powodują choroby, osłabienie kondycji czy szybsze starzenie się organizmu.

Oszukać upływ czasu? To możliwe!

Do niedawna uważano, że niewiele możemy zrobić, aby zapobiec procesowi starzenia, jednak pojawiło się już wiele dowodów naukowych, które potwierdzają możliwość podjęcia działań w celu odwrócenia naszych zegarów biologicznych. Da się „zhakować” zegar starzenia i mieć niższy wiek biologiczny niż chronologiczny! Dziedzina wiedzy zgłębiająca zagadnienie, jak tego dokonać, znana jest jako epigenetyka. Możliwe i wykonalne jest dosłowne aktywowanie i dezaktywowanie poszczególnych genów, poprzez odpowiednie kształtowanie sposobu życia każdego dnia. Według doniesień naukowych tempo starzenia się jest w 75‒80 procentach kształtowane przez aktywność podejmowaną przez człowieka, podczas gdy geny wpływają na ten proces jedynie w 20‒25 procentach.

To dobra wiadomość, bo choć nie mamy wpływu na naszą genetykę, to możemy świadomie kształtować nasz styl życia, dobierać środowisko, w którym funkcjonujemy, i mieć znaczący wpływ na nasze zdrowie, wygląd i samopoczucie. W tym sensie ekspozom dopełnia nasz genom – komplet informacji genetycznej, który definiuje nasze wrodzone predyspozycje do, przykładowo, określonych chorób czy tempa i sposobu starzenia się skóry. Dlatego też badania ekspozomu obejmują zrozumienie ogółu ekspozycji wchodzących w interakcje z naszymi własnymi, unikalnymi cechami genetycznymi, fizjologicznymi oraz to, jak organizm reaguje na te czynniki.

Codzienne brzemię naszej skóry

Skóra jest największym zewnętrznym organem ciała, najbardziej narażonym na skumulowany wpływ ekspozomu, który skutkuje zaburzeniami różnych jej funkcji, przede wszystkim tej podstawowej – barierowej, chroniącej organizm przed oddziaływaniem świata zewnętrznego. Jeśli weźmiemy pod uwagę każdy czynnik ekspozomu z osobna, jego szkodliwy wpływ na skórę może okazać się stosunkowo niewielki. Jednak narażenie na wiele rodzajów ekspozycji jednocześnie, ich skumulowane działanie – takie jak, przykładowo, promieniowanie UV w połączeniu ze smogiem – może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla skóry, prowadzące do chorób, takich jak trądzik, nowotwory czy nasilenie alergicznych stanów skóry lub szybszego starzenia się jej oraz złego wyglądu. Skumulowane efekty ekspozycji są bardzo widoczne na skórze – niektóre szybciej, inne wolniej – nasilając się i utrwalając w czasie. Do najczęstszych objawów można zaliczyć:

• wrażliwość skóry, zaczerwienienie, problemy naczyniowe, rumień – które nasilają się pod wpływem stresu czy czynników pogodowych;
• suchość, szorstkość, odwodnienie skóry – wskutek uszkodzeń jej bariery ochronnej i łatwej ucieczki wody;
• przebarwienia i niejednolity koloryt, głównie na skutek działania promieniowania;
• matowy, ziemisty kolor, rozszerzone pory, widoczne zaskórniki – na skutek zmiany pH skóry, zaburzeń w cyklu odnowy komórkowej, przyspieszonego rogowacenia naskórka;
• utratę jędrności i gęstości skóry na skutek degradacji włókien podporowych skóry;
• szybsze pojawianie się zmarszczek mimicznych i głębokich.

Mimo że nie sposób wyeliminować narażenia na wszystkie czynniki wpływające na starzenie się skóry, istnieją produkty, których możesz używać i działania, które możesz podjąć, aby chronić się przed ekspozomem. Jako minimum:

• dwa razy dziennie oczyszczaj skórę delikatnym produktem do demakijażu, aby usunąć z niej zanieczyszczenia i nadmiar;
• używaj produktów pielęgnacyjnych działających przeciwko skutkom ekspozomu. Pamiętaj także o odpowiednich filtrach UVA/UVB;
• spożywaj pokarmy bogate w przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, karotenoidy itp.;
• zapewnij sobie co najmniej 6‒8 godzin snu, pamiętając, że liczy się nie tylko ilość, ale także jego jakość;
• unikaj palenia i picia alkoholu, ponieważ to zwiększa stres oksydacyjny w organizmie;
• staraj się wygospodarować jak najwięcej czasu na relaks;
• nie zapominaj o umiarkowanej aktywności fizycznej.

Słowem: dbaj o „dobrostan” całego organizmu poprzez zdrową dietę, unikanie używek, wysypianie się, odpoczynek, relaks oraz ruch (umiarkowany – bo zbyt intensywny jest katalizatorem stresu oksydacyjnego).

Kosmetyki na ratunek

Na rynku kosmetyki profesjonalnej zaczęły pojawiać się specjalistyczne linie produktów przeciwko skutkom ekspozomu. Założenia tych innowacyjnych preparatów stawiają bardzo wysokie wymagania recepturom kosmetycznym – domagając się od nich, by kompleksowo odpowiadały na zagrożenia związane z ogółem czynników ekspozomu i, w rezultacie, gwarantowały wysoką skuteczność równoważącą, zapobiegawczą i naprawczą w stosunku do skóry. Kluczowe dla efektywności kosmetyków zwalczających skutki ekspozomu jest zawarcie w ich składzie aktywnych czynników pochodzenia fitoceutycznego, kosmeceutycznego, biotechnologicznego i chronokosmetycznego, odpowiednich peptydów biomimetycznych, witamin czy antyoksydantów i wielu innych składników. Produkty o tak ukierunkowanym działaniu wykazują bardzo silne funkcje przeciwstarzeniowe i normalizujące skórę. Chronią ją przed szkodliwymi czynnikami ekspozomu (zanieczyszczenie środowiska, stres komórkowy, osmostres, promienie UV…), wzmacniając witalność komórkową i pozytywny efekt w odniesieniu do wyglądu skóry.

Każda osoba ma swój profil ekspozomu, ponadto zróżnicowany charakter biochemiczny skóry przekłada się na różne reakcje na ekspozom – silniejsze lub słabsze – stanowiąc analogię do różnego sposobu działania w reakcji na stres wewnętrzny i zewnętrzny. Dzięki zrozumieniu ekspozomu, a także połączeniu odpowiedniej pielęgnacji gabinetowej i domowej, mamy możliwość zaoferowania klientom maksymalne kompleksowej pielęgnacji. Linie przeciwko skutkom ekspozomu to idealne rozwiązanie dla:

• skór młodych, jako profilaktyczna pielęgnacja, która chroni przed skutkami ekspozomu;
• skór w wieku 30‒40 lat, jako kompleksowa pielęgnacja przeciwstarzeniowa i profilaktyczna z intensywną ochroną;
• skór dojrzałych, jako kompleksowa kuracja anti-age.