Zaburzona bariera skórna a trądzik

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak zaburzona bariera skórna wpływa na powstawanie i nasilenie trądziku.
• jakie niedobory składników odżywczych mogą pogarszać stan skóry.
• jakie kroki podjąć w diagnostyce i wsparciu bariery skórnej w kontekście trądziku.

Trądzik to jedna z najczęściej występujących dermatoz, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Przyczyny trądziku są złożone i wieloaspektowe, ale coraz więcej badań wskazuje na kluczową rolę, jaką odgrywa bariera skórna w jego powstawaniu i zaostrzaniu. Ale czym dokładnie jest bariera skórna, jak działa i jakie jest jej powiązanie z trądzikiem?

Czym jest bariera skórna?

Bariera skórna składa się przede wszystkim z płaszcza hydrolipidowego występującego na warstwie rogowej naskórka, który składa się wody i lipidów, które powstają w wyniku pracy gruczołów łojowych i potowych. Jego główną funkcją jest ochrona organizmu przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak bakterie, wirusy, zanieczyszczenia oraz promieniowaniem UV. Bariera skórna zapobiega również utracie wody z organizmu, utrzymując odpowiedni poziom nawilżenia naskórka.

Na barierę skórną składa się także mikrobiom i pH. Mikrobiom to kolonia mikroorganizmów, które żyją w symbiozie i są pierwszą linią obrony przed wnikaniem patogennych mikroorganizmów w głąb skóry i naszego organizmu. Mikrobiom wzmacnia barierę ochronną skóry – obecne na skórze bakterie i grzyby rozkładają pot i sebum, uszczelniając tym samym barierę naskórka. Dzięki temu nie tylko zapobiegają nadmiernej ucieczce wody, ale również wzmacniają odporność skóry na szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych, np. promieniowanie.

Odpowiednie PH skóry

Czynnikiem, który ma ogromne znaczenie w prawidłowym funkcjonowania naskórka jest pH. Odpowiednie pH skóry waha się między 4,7 a 5,7, więc jej odczyn jest średnio kwaśny. Zauważamy jednak, że skóra, która boryka się z nadmiernym przesuszeniem, łuszczeniem, pieczeniem co wskazuje na zaburzenie bariery skórnej – pH się podwyższa, czyli idzie w kierunku odczynu zasadowego. Natomiast skóra borykająca się z nadmiernym łojotokiem i pojawianiem się stanów zapalnych jej odczyn spada, co sprawia, że jest bardziej kwaśny, a jest to idealne środowisko do namnażania się bakterii. Często możemy zauważyć, że taka skóra nawet pachnie „kwaśno” co sugeruje, że bariera takiej skóry także jest zaburzona. Doskonale wiemy, że odwodnienie naskórka jest bezpośrednią przyczyną zaburzenia bariery skórnej, a to także może dotyczyć skóry tłustej.

Jednym z objawów zaburzonej bariery skórnej jest właśnie nadmierny łojotok. Nasza skóra jest bardzo mądra, ponieważ próbuje stworzyć okluzję, która zapobiegnie nadmiernej ucieczce wody a to właśnie sprzyja powstawaniu stanów zapalnych. Kiedy pojawia się trądzik klienci wpadają w panikę i wprowadzają do pielęgnacji preparaty wysuszające jak kwas salicylowy, nadtlenek benzoilu czy wysoko stężony retinol, co jeszcze bardziej zaburza barierę naskórka i mikrobiom, a to indukcje stany zapalne. Na tym etapie diagnostyka skóry jest bardzo wskazana, aby znaleźć przyczynę problemu, aby szybko ją wyeliminować.

Powiązanie zaburzonej bariery skórnej z trądzikiem

Zaburzona bariera skórna zwiększa podatność skóry na infekcje i stany zapalne, co może prowadzić do nasilenia trądziku. Brak odpowiednich składników odżywczych osłabia zdolność skóry do regeneracji i walki z czynnikami zewnętrznymi. Przykładowo, niedobór witaminy A może prowadzić do nadmiernej produkcji keratyny, co zatyka pory i sprzyja powstawaniu zaskórników. Z kolei niedobór cynku może osłabiać układ odpornościowy skóry, co zwiększa ryzyko infekcji bakteryjnych.

Kluczowe niedobory wpływające na barierę skórną

• Witamina A: Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania skóry. Jej niedobór może prowadzić do przesuszenia skóry i zaburzeń w produkcji sebum, co sprzyja powstawaniu trądziku.
• Witamina E: Silny antyoksydant, który chroni komórki skóry przed uszkodzeniami. Niedobór witaminy E może osłabiać barierę skórną i zwiększać ryzyko stanów zapalnych.
• Witamina D: Ma właściwości przeciwzapalne i jest kluczowa dla zdrowia skóry. Jej niedobór może prowadzić do zaostrzenia trądziku i innych stanów zapalnych.
• Cynk: Pierwiastek ten odgrywa kluczową rolę w gojeniu ran i regulacji produkcji sebum. Niedobór cynku jest często powiązany z trądzikiem.
• Kwasy tłuszczowe omega-3: Są niezbędne dla utrzymania elastyczności i nawilżenia skóry. Niedobór omega-3 może prowadzić do suchej skóry i stanów zapalnych.
• Witaminy z grupy B: Objawy deficytu tych witamin często widać na skórze. Są to m.in. przebarwienia w zgięciach kończyn, zmiany trądzikowe, łuszczenie się skóry, zaostrzenie AZS czy większy łojotok.

Diagnostyka niedoborów w kontekście problemów skórnych

Diagnostyka niedoborów składników odżywczych wymaga podejścia wieloaspektowego. Obejmuje ona:

• Wywiad zdrowotny: Szczegółowa rozmowa z pacjentem na temat jego diety, stylu życia, stosowanych kosmetyków i historii chorób.
• Badania laboratoryjne: Analiza wyników laboratoryjnych z krwi mogą pomóc w identyfikacji niedoborów witamin i minerałów, które mogą wpływać na wygląd skóry. Najczęściej oznaczane są poziomy: morfologia z rozmazem, ferrytyna, żelazo, witamina D (25 OH), witamina B9 (kwas foliowy), witamina B12, cynk, selen, gospodarka elektrolitowa. Badania powinny być dobierane indywidualnie.
• Ocena stanu skóry: Obejmuje obserwację zmian skórnych, przesuszenia, zaczerwienień i innych objawów może wskazać na możliwe niedobory.
• Analiza diety: Należy przeprowadzić analizę nawyków żywieniowych pacjenta, aby zidentyfikować potencjalne braki w diecie.

Jak wspierać barierę skórną i przeciwdziałać trądzikowi?

Dbanie o prawidłową dietę oraz odpowiednią pielęgnację skóry jest kluczowe w profilaktyce i leczeniu trądziku. Oto kilka zaleceń, które my zalecamy podczas naszych terapii:

Zbilansowana dieta: Bogata w witaminy A, E, D, cynk i kwasy tłuszczowe omega-3. Warto spożywać owoce jagodowe, warzywa, orzechy, ryby. Po konsultacji zastanowić się nad zminimalizowaniem produktów węglowodanowych i laktozowych.

• Suplementacja: W przypadku stwierdzonych niedoborów, indywidualnie wprowadzona suplementacja może doskonale wesprzeć terapie w gabinecie.
• Odpowiednia pielęgnacja skóry: Używanie łagodnych środków myjących i regularne nawilżanie skóry, aby wspierać jej barierę ochronną.
• Ochrona przed słońcem: Stosowanie kremów z filtrem UV, aby chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.
• Unikanie stresu: Zarządzanie stresem poprzez techniki relaksacyjne, takie jak joga, medytacja czy regularna aktywność fizyczna.

Zdrowa bariera skórna jest kluczowa dla utrzymania prawidłowej funkcji skóry i zapobiegania trądzikowi. Diagnostyka skóry w sposób holistyczny pozwala na bardziej skuteczne terapie i profilaktykę trądziku.