Zaburzenia pH skóry a skuteczność terapii

Z tego artykułu dowiesz się o:

• znaczeniu fizjologicznego pH skóry,
• właściwościach i zastosowaniu ozonowanej oliwy z oliwek,
• synergicznych składnikach wzmacniających barierę naskórkową.

W praktyce podologicznej szczególnie istotne jest uwzględnienie fizjologicznych uwarunkowań skóry, od których w dużej mierze zależy skuteczność przeprowadzonych terapii. Jednym z często pomijanych, a zarazem istotnych parametrów jest pH skóry – element determinujący zarówno stan bariery naskórkowej, jak i podatność na działanie substancji czynnych.

W przypadku pacjentów z przewlekłymi zaburzeniami rogowacenia, cukrzycą, atopią czy skórą z mikrourazami zaburzenie pH może znacząco osłabiać efektywność działań terapeutycznych.

Znaczenie fizjologicznego pH skóry

Prawidłowe pH skóry stóp mieści się w zakresie 4,5–5,5. Kwaśne środowisko na powierzchni naskórka pełni kilka zasadniczych funkcji: wspiera homeostazę mikrobiomu, chroni przed kolonizacją patogenów, warunkuje prawidłowe dojrzewanie korneocytów oraz reguluje aktywność enzymów odpowiedzialnych za syntezę lipidów międzykomórkowych.

Naruszenie tej równowagi – najczęściej w wyniku stosowania zasadowych środków higienicznych, nieodpowiednich preparatów złuszczających, pojawienia się mechanicznych uszkodzeń lub chorób przewlekłych – prowadzi do podwyższenia poziomu pH. A to z kolei skutkuje wzrostem wskaźnika TEWL, zaburzeniem mikrobiomu, osłabieniem funkcji barierowej skóry oraz obniżoną tolerancją na aplikowane substancje aktywne. W przypadku stóp – szczególnie w sytuacji pacjentów z zaburzeniami metabolicznymi lub noszących obuwie ochronne – konsekwencje te mają wyraźne przełożenie kliniczne.

Znaczenie odbudowy bariery hydrolipidowej

Skuteczna terapia wymaga przygotowania skóry, nie tylko poprzez złuszczanie, ale przede wszystkim poprzez przywrócenie jej funkcji barierowych. Celem jest nie tylko estetyczna poprawa stanu naskórka, ale stworzenie warunków do efektywnego działania substancji terapeutycznych, które będą aplikowane w dalszych etapach terapii.

Oliwa ozonowana, ze względu na swoją unikalną strukturę i właściwości biologiczne, stanowi cenne narzędzie wspierające ten proces.

Ozonowana oliwa z oliwek

Ozonowana oliwa powstaje poprzez nasycenie oliwy z oliwek aktywnym tlenem (ozonem), w wyniku czego powstają stabilne ozonidy. Związki te wykazują:

• działanie przeciwdrobnoustrojowe (bakterie, grzyby, wirusy),
• właściwości przeciwzapalne i regenerujące,
• zdolność do stymulowania angiogenezy i dotlenienia tkanek,
• wspieranie procesów gojenia i odbudowy naskórka.

Oprócz wymienionych funkcji ozonowana oliwa działa również jako nośnik lipidowy, wspierając odbudowę cementu międzykomórkowego oraz stabilizację poziomu pH skóry. To czyni ją szczególnie użyteczną w pielęgnacji skóry suchej, nadreaktywnej, z cechami mikrouszkodzeń oraz w profilaktyce zespołu stopy cukrzycowej.

Składniki wzmacniające barierę

Oliwa ozonowana bardzo często występuje w formulacjach z substancjami aktywnymi, które dodatkowo wzmacniają efekt barierowy. Należą do nich:

• lipidy: oleje ze słodkich migdałów, z konopi i awokado, masło shea oraz mango – uzupełniają niedobory cementu lipidowego;
• humektanty: mocznik, gliceryna, kwas hialuronowy, pantenol, inulina – wspierają nawodnienie warstwy rogowej;
• składniki kojące: alantoina, beta-sitosterol, lanolina – łagodzą podrażnienia i wspierają regenerację;
• antyoksydanty i witaminy: witamina E, C, 7-dehydrocholesterol – wspierają stabilność błon komórkowych i działają ochronnie.

Dzięki takiemu połączeniu uzyskujemy preparaty o wysokim profilu tolerancji, działające zarówno powierzchniowo, jak i na poziomie głębszych warstw naskórka.

Przenikalność skóry

Warstwa rogowa pełni funkcję fizycznej i chemicznej bariery dla substancji aplikowanych miejscowo. Jej właściwości są zależne od stopnia uwodnienia, pH, grubości oraz integralności strukturalnej. W przypadku skóry nadmiernie zrogowaciałej, przesuszonej lub uszkodzonej biodostępność substancji czynnych ulega znacznemu ograniczeniu.

Promotory przenikania to substancje, które poprawiają przepuszczalność warstwy rogowej i umożliwiają głębsze wnikanie składników aktywnych.

W preparatach podologicznych funkcję tę pełnią m.in.:

• mirystynian izopropylu, izostearynian i palmitynian,
• glikole (propylenowy, kaprylowy),
• alkohole tłuszczowe i surfaktanty niejonowe,
• naturalne oleje roślinne, w tym ozonowana oliwa z oliwek.

Równoczesne zastosowanie składników barierowych i promotorów przenikania pozwala nie tylko zwiększyć efektywność terapii, ale też zmniejszyć ryzyko podrażnień poprzez kontrolowane uwalnianie substancji czynnych w głębszych warstwach naskórka. Należy jednak pamiętać, że skuteczność ta jest możliwa tylko przy odpowiednio przygotowanej skórze, z zachowanym lub przywróconym pH.

Praktyka gabinetowa – znaczenie fizjologii

W codziennej pracy z pacjentami z cukrzycą, nadwagą czy po terapii keratolitycznej warto ocenić nie tylko widoczne zmiany skórne, ale również uwarunkowania fizjologiczne, takie jak: suchość, nadreaktywność, podatność na pęknięcia czy czas regeneracji. W wielu przypadkach istotne okazuje się nie intensyfikowanie terapii, ale odpowiednie jej rozpoczęcie – od wzmocnienia funkcji ochronnych skóry i stabilizacji pH.

Podsumowanie

Zaburzenia pH skóry to istotny, ale często marginalizowany problem w gabinetach podologicznych. Skóra z alkalizacją nie reaguje właściwie na terapię, jest bardziej podatna na urazy, infekcje i stany zapalne. Włączenie do pielęgnacji substancji takich jak oliwa ozonowana, w połączeniu z lipidami, humektantami i promotorami przenikania, umożliwia odbudowę bariery naskórkowej i przywrócenie jej prawidłowego funkcjonowania. Tym samym zwiększa się skuteczność terapii, a uzyskane w ten sposób efekty stają się trwałe i bardziej przewidywalne.