Ciąża to stan fizjologiczny, wskutek którego w organizmie przyszłej mamy występuje wiele zmian 

hormonalnych, metabolicznych i immunologicznych. Tak samo jest w przypadku mam, które zaczęły swoją przygodę z karmieniem piersią. Fizjologiczne zmiany skórne są inicjowane zwiększoną lub obniżoną aktywnością poszczególnych hormonów, w szczególności wysokim stężeniem gonadotropiny kosmówkowej oraz znacznym wzrostem ilości estrogenów, progesteronu, kortyzolu, oksytocyny i hormonu luteinizującego. W konsekwencji równowaga w gospodarce hormonalnej zostaje zachwiana, co skutkuje pojawieniem się zmian oraz dolegliwości w całym organizmie, w tym w obrębie skóry i owłosienia. Wdrożenie w tym okresie pielęgnacji skóry, dopasowanej do aktualnego stanu i specyficznych potrzeb, przełoży się nie tylko na poprawę kondycji skóry, ale również dobre samopoczucie.

Wygląd i funkcjonowanie skóry ulegają przemianom w poszczególnych okresach życia na skutek oddziaływania czynników endo- i egzogennych. Do czynników wewnątrzustrojowych zalicza się: czynność układu hormonalnego, regulacja nerwowa oraz immunologiczna. W pierwszym trymestrze ciąży, w czasie organogenezy, następuje zwiększone okładanie się barwnika – melaniny. Na twarzy mogą pojawić się ciemnobrunatne, melanocytowe plamy, tzw. ostuda. Jest to wynik wzrostu stężenia kortyzolu i estrogenów. Wzrost pigmentacji następuje również wokół brodawek sutkowych, wzdłuż kresy białej, w obrębie błony śluzowej zewnętrznych narządów płciowych, jak i w zgięciach pachowych. Ściemnieniu ulegają także świeże blizny, piegi oraz znamiona barwnikowe. Wzmożone wydzielanie estrogenów, progesteronu i hormonu melanotropowego są czynnikami sprawczymi nadmiernej pigmentacji, która może być wywołana miejscowym zwiększeniem liczby komórek barwnikotwórczych lub pobudzoną ekspresją receptorów estrogenowych i progesteronowych na ich powierzchni.

Układ naczyniowy

W organizmie kobiety ciężarnej dochodzi także do zmian w układzie naczyniowym, polegających na zwiększonej proliferacji, wzroście przepuszczalności i kruchości naczyń włosowatych oraz niestabilności naczynioruchowej. Ilość krwi krążącej w ciąży wzrasta o prawie 50%, nie jest to zatem zaskakujące, że w tym okresie u kobiet częściej pojawia się rumień czy inne zmiany naczyniowe. W czasie ciąży skóra może być bardziej reaktywna, stąd tez należy zachować szczególna ostrożność przy wykonywaniu wszelkich zabiegów. Poziom estrogenów i progesteronu wzrasta, co również może wzmagać wrażliwość skóry. Do najczęstszych zmian naczyniowych należą naczyniaki gwiaździste. Zmiany te zazwyczaj są umiejscowione na twarzy, szyi, górnych częściach tułowia i kończynach górnych. Niestabilność naczyniowa może objawiać się także rumieniem lub bladością twarzy, naprzemiennym uczuciem gorąca i zimna, a także tzw. marmurkowaniem skóry.

Aktywność gruczołów potowych a trądzik

Podczas ciąży zmienia się również aktywność ekrynowych gruczołów potowych, które znacznie zwiększają swoją działalność wydzielniczą. Na obszarze całego ciała wzmaga się znacznie praca gruczołów łojowych, co prowadzi często do powstania lub zaostrzenia trądziku pospolitego. Ma to miejsce w strefach łojotokowych np. w ,,strefie T’’ na twarzy, na ,,rynnie łojotokowej’’ na plecach bądź na ‘’trójkącie’’ dekoltu.

Właściwa pielęgnacja

Aby zapobiec powyższym schorzeniom, najważniejsza jest właściwa pielęgnacja skóry. Obecnie na rynku dostępny jest szeroki wybór produktów, które są bezpieczne do stosowania w ciąży, jak i podczas okresu laktacji. Oprócz pielęgnacji domowej, kobieta ciężarna, jak i karmiąca ma możliwość skorzystania z zabiegów oferowanych w gabinetach kosmetycznych. Zabiegi polecane dla kobiet ciężarnych to: masaże relaksacyjne twarzy, drenaż limfatyczny, mikrozłuszczanie lub delikatna eksfoliacja AHA, zabiegi nawilżające i regenerujące, terapia światłem LED, oksybrazja, infuzja tlenowa, mikrodermabrazja oraz hydradermabrazja.

Tym zabiegom mówimy STOP

Istnieje szereg zabiegów, którym kobieta ciężarna nie powinna się poddawać. Bezwzględnie zakazane są zabiegi z wykorzystaniem czynników fizykalnych. Nie zaleca się zabiegów z zastosowaniem prądów (płyn owodniowy jest przewodnikiem prądu) – jonoforezy, elektroforezy, galwanizacji, mezoterapii bezigłowej czy darsonwalizacji. Niewskazane są także zabiegi z falami radiowymi – radiofrekwencja nieablacyjna oraz radiofrekwencja mikroigłowa. Zabiegi z zastosowaniem fali ultradźwiękowej, takie jak peeling kawitacyjny, sonoforeza, liposukcja kawitacyjna czy HIFU (mogą powodować skurcze macicy) również są przeciwwskazane. Zakazane są zabiegi z wykorzystaniem promieniowania UV, np. solarium, ponieważ powodują rozkład kwasu foliowego, tym samym zwiększając ryzyko pojawienia się wad cewy nerwowej, a także niosą ryzyko porodu przedwczesnego. Należy bezwzględnie zaprzestać wykonywania zabiegów z użyciem podczerwieni, laseroterapii, IPL. Przeciwwskazane jest także wykonywanie peelingów średniogłębokich i głębokich oraz zabiegów związanych z naruszeniem ciągłości skóry – makijażu permanentnego, tatuażów czy mezoterapii mikroigłowej, gdyż występuje ryzyko zakażenia. U ciężarnych nie należy stosować zabiegów termicznych (rozgrzewających lub silnie chłodzących organizm), ponieważ mogą one doprowadzić do uszkodzeń ścian naczyń krwionośnych i przyczyniać się do przedwczesnych skurczów macicy. Zabiegi przeciwtrądzikowe są również przeciwwskazane – działają toksycznie na czynność wątroby u matki, a także mają teratogenny wpływ na płód.

Wszystkie wyżej wymienione zabiegi dotyczą również okresu połogu i laktacji. Wiele z nich ma wpływ na przebieg karmienia piersią, na jakość mleka, w skrajnych przypadkach może dojść do zahamowania laktacji. Podobnie składniki aktywne zawarte w składnikach kosmetyków, zarówno tych stosowanych w domu, jak i włączonych w profesjonalnym gabinecie, mogą wykazywać niepożądane działanie na kobietę w ciąży i przenikać do płodu.

Retinoidy, w tym retinol to jeden ze składników pielęgnacyjnych, których przyszłe mamy powinny unikać. Może powodować uszkodzenia i działać teratogennie w ciąży. Przeciwwskazaniem jest także triklosan, czyli silny inhibitor, który po dostaniu się do łożyska może zaburzać działanie enzymów. Przeciwwskazane są również tetracykliny, ponieważ mają działanie poronne oraz teratogenne. Nie zaleca się wszelkich olejków eterycznych do masażu w pierwszym trymestrze ciąży. Olejki eteryczne są przyciągane do gruczołów łojowych i ze względu na swój charakter lipofilowy przedostają się do krwiobiegu. Kwestie bezpieczeństwa, które należy wziąć pod uwagę, to jakość olejku, składnik chemiczny i rozcieńczenie mieszanki. Nie wolno używać nierozcieńczonych olejków. Niewskazane podczas ciąży są olejki z bazylii, mirry, mięty i lauru. Olejek cedrowy, bergamotowy, jałowcowy, jaśminowy oraz rozmarynowy mają działanie teratogenne i poronne. Przeciwwskazany w ciąży oraz podczas karmienia piersią jest także kwas salicylowy w stężeniu powyżej 2%. Peelingi z wykorzystaniem rezorcyny i kwasu trichlorooctowego są odradzane pacjentkom ciężarnym ze względu na potencjalne działanie toksyczne na płód.
Okres ciąży, połogu, jak i karmienia piersią wymaga wyjątkowej pielęgnacji. Skóra kobiet w tym czasie może być szczególnie uwrażliwiona, podatna na alergie oraz problematyczna. Indywidualnie dobraną pielęgnację warto zastosować już na początku ciąży. Hamuje ona powstawanie niekorzystnych dermatoz. Równie ważne jest włączenie prawidłowego i zbilansowanego odżywiania, a także aktywności fizycznej. Dzięki holistycznemu podejściu możliwe jest osiągnięcie trwałych i zauważalnych skutków terapii.