Dr Hakaru Hashimoto (1881- 1934) – japoński anatomopatolog i chirurg jako pierwszy zdiagnozował i opisał autoimmunologiczne zapalenie tarczycy w 1912 r. Choroba Hashimoto to autoimmunologiczne przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy. Dotyka ona 20-krotnie częściej kobiet, a ryzyko zachorowania znacznie wzrasta wraz z wiekiem. U jej podstawy leży upośledzenie układu immunologicznego, który niszczy komórki pęcherzykowe tarczycy przy nadmiernej produkcji przeciwciał przeciwko antygenom tarczycy. Czynniki indukujące chorobę nie są dokładnie znane, upatruje się ich w czynnikach zarówno genetycznych, jak i środowiskowych, takich jak np. przebyte infekcje bakteryjne, wirusowe, przewlekły stres, nietolerancje pokarmowe, palenie papierosów czy niedobór selenu.

 

 

 

Zespół zmian skórnych jest dość charakterystyczny dla tej choroby, oprócz nadmiernej suchości występuje także rogowacenie naskórka, żółtawe zabarwienie, skóra ulega miejscowym zgrubieniom, a w obrębie twarzy mogą pojawić się obrzęki. Także paznokcie stają się kruche i pogrubiałe. Stan włosów w chorobie Hashimoto jest natomiast niezwykle zmienny, ich nadmierne wypadanie spowodowane jest skróceniem tzw. etapu telogenu w fazie wzrostu włosa. Łysienie telogenowe obserwuje się po około trzech miesięcy od zadziałania czynnika wywołującego niedobory hormonów tarczycy.

Najważniejszym elementem leczenia anomalii funkcjonowania tarczycy jest postępowanie farmakologiczne wspomagane właściwą dietoterapią, dostarczającą składników odżywczych potrzebnych do syntetyzowania hormonów tarczycy. Dieta powinna być odpowiednio dobrana do każdego chorego, ze względu na częste występowanie chorób współistniejących, takich jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe. Zawsze powinna ona mieć charakter przeciwzapalny, eliminujący potencjalne antygeny pokarmowe.

• Zwiększenie udziału białka pełnowartościowego, które jest substratem syntezy hormonów

Źródła: mięso, ryby morskie, jaja, mleko i produkty mleczne w ograniczonych ilościach – jeśli są dobrze tolerowane;

• Zwiększenie udziału tłuszczów bogatych w kwasy tłuszczowe nienasycone

Zwiększenie udziału kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 uwrażliwia tkanki na działanie hormonów tarczycy, stymuluje przemianę T4 do T3, zmniejsza syntezę mediatorów procesów zapalnych, pobudza syntezę cytokin przeciwzapalnych.

Źródła: ryby morskie, oleje: lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek;

• Ograniczenie spożycia węglowodanów prostych na rzecz tych o niskim indeksie glikemicznym w celu zmniejszenia poposiłkowej hiperinsulinemii. Węglowodany złożone dostarczają także większą ilość błonnika oraz składników mineralnych.

Źródła: surowe warzywa, produkty z pełnego przemiału: kasze, makarony, pieczywo.

 

 

Coraz częściej pojawiają się doniesienia dotyczące silnego powiązania glutenu i chorób autoimmunologicznych. Badania pokazują, że zastosowanie diety bezglutenowej może mieć udział w wygaszaniu procesu autoimmunologicznego, jednakże wykluczenie z diety produktów zawierających gluten zawsze powinno być poparte odpowiednimi badaniami laboratoryjnymi, np. na nietolerancje pokarmowe, a sama dieta bezglutenowa odpowiednio zbilansowana.

 

• Eliminacja wysoko przetworzonych produktów: słodyczy, chipsów, fast foodów, dań instant, konserw, parówek, słodkich napojów;

 

• Nieznaczne ograniczenie podaży w diecie produktów wolotwórczych, takich jak: soja, brokuły, brukselka, kapusta, rzepa, kalafior, warzywa kapustne. Produkty te zawierają substancje goitrogenne, które mają zdolność wiązania się z jodem i uniemożliwiają syntezę hormonów tarczycy;

 

• Optymalizacja podaży mikroelementów, takich jak:

jod zawarty np. w rybach, owocach morza, żelazo, którego niedobory dotyczą nawet 60 proc. osób dotkniętych hashimoto. Pełni znaczącą funkcję w kinetyce hormonów gruczołu tarczowego.

Źródła: czerwone mięso, takie jak wołowina, wieprzowina, cielęcina, wątróbka drobiowa, żółtko jaj, nać pietruszki,

selen to pierwiastek wchodzący w skład aktywnego centrum wielu enzymów, bierze także udział w metabolizmie hormonów tarczycy. Zmniejsza aktywność zapalną i poprawia funkcjonowanie układu immunologicznego. Odpowiednie działanie selenu jest możliwe jedynie przy odpowiedniej podaży jodu ze względu na wzajemną modyfikację działania tych pierwiastków.

Źródła: ryby takie jak dorsz, halibut, tuńczyk, skorupiaki, krewetki, sardynki, jaja, mleko i jego przetwory (zależne od paszy), grzyby, czosnek, orzechy,

cynk uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Ma właściwości przeciwzapalne, jest składnikiem białek receptorowych T3, niewystarczająca ilość cynku w organizmie przekłada się na obniżenie tempa metabolizmu hormonów.

Źródła: jaja, kasza gryczana, sery podpuszczkowe, pestki dyni, zarodki pszenne, mięso,

witamina D ma właściwości immunomodulujące. Jej niedobór dotyka aż 80 proc. osób cierpiących na hashimoto i może mieć wpływ na zaburzenia w jelitowej absorpcji wapnia.

Źródła (pokarmowe): ryby, oleje, masło.

 

Tylko odpowiednie skojarzenie terapii farmakologicznej i dietetycznej pozwoli na unormowanie hormonów tarczycy, co przełoży się bezpośrednio na stopniową poprawę funkcjonowania całego organizmu, także kondycję skóry, włosów i paznokci.

 

Magdalena Olech | Dietetyk, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, Wyższej Szkoły Humanistycznej i Wyższej Szkoły Zarządzania wydziału Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu o specjalności dietetyka. Prowadzi poradnię dietetyczną La Sante.