Choroby przewlekłe rozwijają się latami, bardzo długo pozostając niezauważone. Początkowo łagodne i bagatelizowane objawy mogą jednak świadczyć o poważnych zmianach zachodzących w organizmie i prowadzących do trwałej utraty zdrowia, a nawet śmierci. Wiele chorób przewlekłych ma niestety negatywny wpływ na stan stopy pacjenta.

Najczęstsze z nich występujące u pacjentów podologicznych to:
‒ cukrzyca,
‒ RZS,
‒ przewlekła niewydolność żylna,
‒ choroby tarczycy,
‒ AZS,
‒ otyłość.

Cukrzyca

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną cechującą się podwyższonym poziomem cukru we krwi. Dwa podstawowe rodzaje cukrzycy to cukrzyca typu 1, mająca charakter autoimmunologiczny, oraz znacznie częstsza cukrzyca typu 2, na powstawanie której decydujący wpływ mają czynniki środowiskowe, chociaż może być także uwarunkowana genetycznie.

Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy powoduje wiele groźnych powikłań, uszkadzając i prowadząc do niewydolności wielu narządów, w tym: oczu, nerek, nerwów, serca oraz naczyń krwionośnych. Zła kontrola metaboliczna cukrzycy zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań. Jednym z powikłań, kluczowym w pracy podologa, jest zespół stopy cukrzycowej. Definicja stopy cukrzycowej to „zakażenie, owrzodzenie i/lub destrukcja głębokich tkanek stopy spowodowana uszkodzeniem nerwów obwodowych lub naczyń stopy u chorego na cukrzycę, zlokalizowane poniżej kostki”. Wyróżniamy stopę cukrzycową niedokrwienną, neuropatyczną i mieszaną.

Czym jest RZS?

RZS to choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Choroba ta może zaatakować wszystkie stawy w ciele, ale zaczyna się najczęściej od stóp i dłoni. RZS charakteryzuje nieswoiste zapalenie stawów, zmiany pozastawowe oraz powikłania układowe. W stopie proces zapalny zaczyna się w stawie śródstopno-paliczkowym, co prowadzi do znacznych deformacji stóp, takich jak: płaskostopie, koślawość palucha, palce młoteczkowate. Skóra stóp staje się chłodna, ścieńczała i nadmiernie potliwa. Paznokcie ‒ matowe i kruche. Charakterystycznym objawem są guzki reumatoidalne pojawiające się na przebiegu ścięgna Achillesa.

Atopowe zapalenie skóry

AZS to choroba o przebiegu przewlekłym i nawrotowym, rozwijająca się na podłożu atopii. Głównymi objawami AZS są zaczerwienienie i suchość skóry, jej swędzenie, łuszczenie się i skłonność do nawrotowych zakażeń bakteryjnych. W 100 proc. przypadków AZS jest sprzężone z lichenizacją (pogrubieniem) naskórka. Zmiany najczęściej lokalizują się na zgięciach łokciowych i kolanowych, na twarzy i szyi, ale mogą obejmować całe ciało (erytrodermia). W gabinecie podologicznym należy uważać na czynniki drażniące skórę atopową, lepiej zrezygnować z pilingów ziarnistych oraz intensywnych masaży.

W przypadku nadczynności tarczycy możemy zaobserwować zwiększoną łamliwość paznokci

Tarczyca i jej funkcjonowanie

Istnieją dwa podstawowe typy zaburzenia tarczycy: jest to nadczynność i niedoczynność. Tarczyca to gruczoł, który produkuje i wydziela do krwi trzy hormony: T3, T4 oraz kalcytoinę. Zapewniają one prawidłowe działanie wszystkim tkankom i narządom. Nadczynność tarczycy to zwiększone wydzielanie hormonów ponad ilość, jakiej potrzebuje organizm. Osoby z nadczynnością mają problem z nadpotliwością stóp, dlatego są bardziej narażone na infekcje grzybiczne i bakteryjne. Paznokcie łatwo się łamią, charakterystyczne są również problemy z obrzękami stóp i podudzia oraz zaburzenia krążenia. Niedoczynność tarczycy wiąże się ze zbyt małą ilością hormonów. Powoduje nadmierną suchość skóry ze skłonnością do pękania, charakterystyczne są również poranne obrzęki kostek oraz nocne kurcze mięśni stóp i nóg, a także wrażliwość na zimno dłoni i stóp.

Żylaki

Przewlekła niewydolność żylna jest zespołem objawów będących wynikiem długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych i związanego z tym wzrostu ciśnienia żylnego. Uważa się, że przewlekła niewydolność żylna ma wymiar społeczny, gdyż dotyka ona 40‒60 proc. kobiet i 15‒30 proc. mężczyzn. Wielu chorych bardzo późno lub wcale nie zgłasza się do lekarza. Niestety, nieleczone schorzenie może w najbardziej skrajnej postaci doprowadzić do poważnych uszkodzeń skóry na nogach i powstawania niegojących się, trudnych w leczeniu tzw. owrzodzeń żylnych.

Gdy jest nas za dużo

Nadwaga (otyłość) to „zaburzenie hormonalne wywołane stylem życia, skutkujące nagromadzeniem białej tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczającym 13‒18 proc. masy ciała u mężczyzn i 18–25 proc. masy ciała w przypadku kobiet”. Pacjenci z nadwagą przeciążają struktury swoich stóp, co skutkuje wzmożonym rogowaceniem podeszwowej części stóp, pękaniem pięt (związanym z przenoszeniem ciężaru na pięty przy otyłości brzusznej), bolesnymi modzelami i odciskami oraz wrastającymi paznokciami.

Zmiany zachodzące w całym organizmie bardzo często odbijają swoje piętno na kończynach dolnych i stopach. Zadaniem podologa jest niwelowanie skutków chorób przewlekłych manifestujących się na stopach oraz profilaktyka następstw podologicznych schorzeń przewlekłych.