Z tego artykułu dowiesz się:

• o czynnościach sprzyjających pojawianiu się drobnoustrojów,
• jakie są kluczowe procedury w profilaktyce zakażeń,
• o wskazaniach dotyczących stosowania rękawic diagnostycznych.

W dzisiejszych czasach, gdy świadczenie usług zdrowotnych, w tym podologicznych, wymaga zwrócenia szczególnej uwagi na aspekty higieny i bezpieczeństwa, zapobieganie zakażeniom w gabinecie podologicznym staje się priorytetem nie tylko dla zdrowia podologa, ale również klientów gabinetu. To miejsce, gdzie codziennie przeprowadzane są zabiegi związane z pielęgnacją stóp, leczeniem różnego rodzaju problemów skórnych i zmian w obrębie paznokci.

Właściwa higiena rąk oraz przestrzeganie innych procedur zapobiegających zakażeniom są kluczowymi elementami zapewniającymi bezpieczeństwo mikrobiologiczne, a w konsekwencji – także wpływającymi na skuteczność terapii.

Przyczyny powstawania mikrobów

Każdy zabieg przeprowadzany przez podologa, bez względu na jego rodzaj, niesie za sobą ryzyko przeniesienia drobnoustrojów. Bezpośredni kontakt z pacjentami, narzędziami oraz powierzchniami może sprzyjać transmisji zarazków na dłonie i inne części ciała podologa oraz klientów.

Nawet krótkotrwałe dotknięcie skażonej powierzchni może stwarzać potencjalne zagrożenie. Najczęstszą drogą transmisji mikrobów jest kontakt bezpośredni lub za pośrednictwem różnych dotykanych przedmiotów. Zakażenia mogą powstawać zarówno w wyniku transmisji drobnoustrojów własnych pacjenta (endogenne), jak i ze środowiska zewnętrznego (egzogenne).

Jedną z najważniejszych procedur ograniczających transmisję drobnoustrojów jest prawidłowa higiena rąk, obejmująca mycie, dezynfekcję i pielęgnację.

Prawidłowe oczyszczanie rąk

Mycie rąk nie odgrywa istotnej roli w zapobieganiu transmisji drobnoustrojów, ponieważ usuwa głównie widoczne zabrudzenia i redukuje mechanicznie jedynie część mikrobów przejściowo kolonizujących ręce. Jest to istotna procedura, ale nie zastępuje ona dezynfekcji. Mycie powinno być jednak wykonywane zawsze, gdy ręce są brudne, po skorzystaniu z toalety, po kontakcie z materiałami biologicznymi oraz przed przygotowaniem lub podaniem żywności. Aby prawidłowo umyć ręce należy:

1. 1. zwilżyć dłonie letnią wodą;
   2. nanieść preparat myjący, dosuwając go za pomocą łokcia;
   3. wcierać preparat we wszystkie powierzchnie dłoni przez co najmniej 30 sekund, wytwarzając pianę;
   4. wykonać ruchy zgodne ze schematem wg Ayliffe’a;
   5. dokładnie spłukać dłonie letnią wodą;
   6. osuszyć ręce ręcznikiem jednorazowym.

Higieniczna dezynfekcja rąk to kluczowa procedura w profilaktyce zakażeń, która redukuje mikrobiom przejściowy. Jest niemal 100 razy bardziej skuteczna niż mycie dłoni, i to ona zapobiega przenoszeniu infekcji. Ze względu na kondycję skóry rąk ich dezynfekcja nie powinna być poprzedzana myciem, chyba że jest to konieczne (gdy są one brudne). Prawidłowo wykonana procedura higienicznego oczyszczania rąk musi trwać minimum 30 sekund i powinna przebiegać w następujący sposób:

1. nanieść preparat dezynfekujący na suche ręce, dosuwając go za pomocą łokcia;
2. wcierać preparat we wszystkie powierzchnie dłoni przez co najmniej 30 sekund zgodnie ze schematem wg Ayliffe’a;
3. w razie potrzeby nanieść kolejną porcję preparatu, aby dłonie pozostawały wilgotne przez cały czas trwania procedury;
4. wcierać preparat w dłonie, aż całkowicie się wchłonie.

W przypadku częstego mycia i dezynfekcji rąk skóra podologa może ulec podrażnieniu i uszkodzeniu. Ich pielęgnacja jest istotna nie tylko dla komfortu pracownika, ale także dla zwiększenia efektywności dezynfekcji i ograniczenia ilości bakterii zasiedlających dłonie. Aby prawidłowo pielęgnować ręce należy:

1. na grzbietową powierzchnię dłoni nałożyć porcję preparatu do pielęgnacji;
2. zetknąć ręce grzbietami dłoni i delikatnie rozprowadzić krem;
3. ruchem okrężnym wetrzeć krem palcami w końce palców przeciwnej dłoni;
4. pozostałości kremu wetrzeć w wewnętrzne powierzchnie dłoni.

Ostatnim elementem higieny rąk w gabinecie podologicznym jest stosowanie rękawic ochronnych. Rękawice diagnostyczne stanowią istotną, lecz ograniczoną ochronę podologa. Odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa personelu medycznego podczas kontaktu z potencjalnie niebezpiecznymi mikroorganizmami. Pomimo ich istotności należy pamiętać, że rękawiczki stanowią jedynie barierę mechaniczną, która może być skuteczna tylko w ograniczonym zakresie. Rękawice diagnostyczne zachowują swoją barierowość przez krótki czas od ich założenia. Jest to istotne z punktu widzenia czasu utrzymania ochrony przed patogenami. Zgodnie z wytycznymi, wymiana rękawic powinna zawsze następować przy widocznym uszkodzeniu lub po zakończeniu zabiegu, który mógł spowodować skażenie rękawic. Należy również pamiętać, że każda ich zamiana wymaga dezynfekcji rąk.

Jest to kluczowy krok w zapobieganiu transmisji drobnoustrojów, ponieważ nawet najlepsze rękawice nie zapewnią pełnej ochrony przed zakażeniem, jeśli ręce personelu nie są odpowiednio zdezynfekowane.

Korzystanie z rękawic diagnostycznych

Wskazania do stosowania rękawic diagnostycznych są szerokie i obejmują wiele sytuacji, w których istnieje ryzyko kontaktu z potencjalnie zakaźnymi drobnoustrojami lub niebezpiecznymi materiałami. W gabinecie podologicznym należą do nich:

• • kontakt z krwią, płynami ustrojowymi i innymi materiałami potencjalnie zakaźnymi lub niebezpiecznymi,

• • kontakt z przedmiotami i powierzchniami zanieczyszczonymi płynami ustrojowymi,

• • sprzątanie zanieczyszczeń z płynów ustrojowych i innych materiałów biologicznych,

• • kontakt z pacjentem z dużym ryzykiem zakażenia,

• • transport i czyszczenie narzędzi podologicznych,

• • transport odpadów zakaźnych.

Rękawice diagnostyczne są niezbędnym narzędziem w praktyce podologicznej, jednak ich skuteczność w ochronie personelu jest ograniczona. Należy stosować je zgodnie z zaleceniami oraz pamiętać o dodatkowych środkach ostrożności, takich jak dezynfekcja rąk, aby zapewnić kompleksową ochronę przed zakażeniami.

Zapewnienie odpowiedniej higieny rąk w gabinecie podologicznym wymaga systematyczności, przestrzegania określonych procedur oraz wykorzystania odpowiednich środków myjących, dezynfekujących i pielęgnujących. Zapobieganie transmisji drobnoustrojów przez podologów służy ochronie przed zakażeniami zarówno ich samych, jak i przyjmowanych przez nich klientów. Zrozumienie i wdrożenie skutecznych praktyk zapobiegających zakażeniom zwiększa bezpieczeństwo pacjentów i podologów oraz przyczynia się do utrzymania wysokiego standardu opieki podologicznej. Poprzez świadome stosowanie procedur higienicznych podolog skutecznie chroni zdrowie i zapewnia komfort swoim klientom.

Prawidłowa higiena rąk w gabinecie podologicznym jest kluczowym elementem zapobiegania transmisji drobnoustrojów, takich jak bakterie, wirusy czy grzyby, które mogą prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia zakażeń. Żadna procedura dotycząca higieny powierzchni czy narzędzi nie będzie bowiem wystarczająco skuteczna, jeżeli ręce personelu nie będą prawidłowo dezynfekowane.

Literatura:

1. 1. Bulanda Małgorzata, Wójkowska-Mach Jadwiga, Zakażenia szpitalne w jednostkach opieki zdrowotnej, PZWL, wydanie I, 2018
   2. Norma Europejska, Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne, Higieniczna dezynfekcja rąk metodą wcierania, faza 2/etap 2, 2013
   3. Ciuruś Maria, Procedury higieny w placówkach ochrony zdrowia, Instytut Problemów Ochrony Zdrowia, wydanie II, 2013
   4. Magdzik Wiesław, Naruszewicz-Lesiuk Danuta, Zakażenia i zarażenia człowieka: epidemiologia, zapobieganie i zwalczanie, PZWL, 2001
   5. Marcinkowski Jerzy Tadeusz, Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych, PZWL, 2003
   6. Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej – podsumowanie, 2009

1.