Koszyk

Diety roślinne

| Autor: Magdalena Olech

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie argumenty przemawiają za zmianą nawyków żywieniowych i przychylnemu spojrzeniu na diety roślinne?

• Czy każda dieta roślinna wyklucza całkowicie produkty odzwierzęce?

• Czy ograniczenie lub całkowite wykluczenie z diety  mięsa ma wpływ na nasze zdrowie i wygląd?

• Czym charakteryzuje się  tak modny ostatnio fleksitarianizm?

Wpływ na zdrowie i wygląd skóry | Istnieje coraz więcej dowodów naukowych potwierdzających tezę, że roślinny model żywienia sprzyja zdrowiu na wielu płaszczyznach. Odpowiednio poprowadzony, wiąże się z mniejszym ryzykiem śmiertelności z powodu niewydolności krążeniowej, obniża ryzyko otyłości oraz zachorowania na cukrzycę typu 2 czy nowotwory. Jest także korzystny dla środowiska.

Pojęcie dieta roślinna jest dość pojemne, obejmuje szeroko pojęty wegetarianizm. Wegetarianizm to świadoma eliminacja głównie mięsa i produktów mięsnych. Istnieje jednak kilka jego odmian:

laktoowowegetarianizm – eliminacja mięsa, ryb, dopuszcza mleko i jego przetwory, jaja, owoce, warzywa;

frutarianizm – dopuszcza jedynie spożycie owoców;

witarianizm – bazuje wyłącznie na surowych owocach i warzywach;

fleksitarianizm – dopuszcza spożycie ograniczonej liczby posiłków mięsnych, np. drobiu, bazuje na warzywach, owocach, jajach, mleku i jego przetworach;

laktowegetarianizm – dopuszcza spożycie mleka i jego przetworów, eliminuje produkty pochodzenia zwierzęcego, jaja;

laktoowopescowegetarianizm – włącza do diety laktoowowegetariańskiej ryby i owoce morza;

weganizm – wyłącza wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, jaja, nabiał, miód, bazuje na warzywach, owocach, zbożach, orzechach, grzybach, glonach morskich.

Świadoma dieta wegetariańska, eliminująca bądź ograniczająca jedynie mięso i jego przetwory, zdaje się mieć więcej plusów niż minusów, szczególnie jeśli „przesiadamy się” na nią, porzucając stanowczo dotychczasowe nawyki żywieniowe, takie jak chociażby duże spożycie żywności wysoko przetworzonej, bogatej w tłuszcz, sól i cukier, ubogiej w warzywa, owoce. Roślinny model diety wyróżnia się dużą ilością błonnika, witamin, niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Przy odpowiednio zbilansowanym jadłospisie jest bogaty także w cynk, wapń oraz białko. Zaleca się jedynie dodatkową suplementację witaminą D (tak jak w przypadku innych, konwencjonalnych diet), należy także monitorować ilość witaminy B12 w organizmie poprzez oznaczenie jej stężenia we krwi oraz wykonanie standardowej morfologii.

Składniki diety roślinnej i ich wpływ na skórę

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe: wykazują działanie przeciwzapalne, znoszące niektóre objawy zapalnych chorób skóry, takich jak np. AZS. Przyczyniają się do zmniejszenia świądu i suchości skóry. Obecne w rogowej warstwie naskórka, stanowią barierę dla przeznaskórkowej utraty wody, zwiększając tym samym napięcie, jędrność i elastyczność skóry. Źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych: tłuste ryby morskie, oleje roślinne, np. olej lniany, siemię lniane, orzechy – Witaminy C i E to silne antyoksydanty, niwelują działanie wolnych rodników, opóźniając starzenie się skóry. Dodatkowo witamina C wpływa dodatnio na gęstość skóry, spłyca obecne już drobne zmarszczki, uczestniczy w procesie regeneracji i dojrzewania tkanki łącznej. Witamina E wykazuje pozytywny wpływ podczas leczenia oparzeń słonecznych, łojotokowego zapalenia skóry czy zmian trądzikowych. Źródła witaminy C: rokitnik, porzeczki, owoce dzikiej róży, papryka, nać pietruszki, jarmuż, brukselka, truskawki, szpinak, brokuły, chrzan, cytryna, kiwi, grejpfrut, gujawa, papaja, kapusta włoska, poziomki, szczypiorek, kalarepa Źródła witaminy E: oleje roślinne, kiełki pszenicy, pestki dyni, pestki słonecznika, ziarna zbóż, migdały – Cynk reguluje pracę gruczołów łojowych, ma bezpośredni wpływ na wytwarzanie keratyny. Główne źródła cynku: produkty zbożowe, mięso i jego przetwory, małże, pestki dyni, strączki, grzyby

Ostrożność wskazana

Na rynku jest dostępnych coraz więcej niskiej jakości, śmieciowych produktów wegańskich/ wegetariańskich, smażonych, wysoko przetworzonych i słodzonych, po które coraz chętniej sięgamy, ciesząc się, że zaoszczędzimy czas w kuchni. Każdy rodzaj źle poprowadzonej diety może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, więc samo pojęcie wegetarianizmu czy weganizmu nie przesądza o tym, że dany model ma oczywisty wpływ na zdrowie. Im więcej restrykcji dietetycznych, tym na większe niedobory żywieniowe jesteśmy narażeni, jeżeli nie poświęcimy dostatecznej uwagi temu, co jemy. Nieuważna dieta np. wegańska może skutkować poważnymi niedoborami witamin oraz wapnia, obniżoną gęstością kości, wyższym ryzykiem osteoporozy i złamań już w młodszym wieku. Nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który model żywieniowy jest korzystniejszy dla zdrowia i urody. Zarówno świadomy wegetarianizm niedopuszający do niedoborów składników pokarmowych, jak i świadomy model diety konwencjonalnej ograniczający tłuszcze nasycone, cukier, obfitujący w produkty o niskiej gęstości energetycznej, błonnik oraz bogate w NNKT wydają się być właściwym wyborem na drodze do dobrej kondycji organizmu.

 

Magdalena Olech

Dietetyk, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, Wyższej Szkoły Humanistycznej i Wyższej Szkoły Zarządzania wydziału Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu o specjalności dietetyka. Prowadzi poradnię dietetyczną La Sante.